Επίπεδα υπολειμμάτων ζιζανιοκτόνων στα εδάφη και στα νερά της περιοχής δημιουργίας του νέου ταμιευτήρα της Κάρλας και πιθανότητα ρύπανσής του εξ'αρχής

Abstract

Στις μέρες μας ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της σύγχρονης ανθρωπότητας είναι η υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος. Η σύγχρονη γεωργία στην προσπάθειά της να εξασφαλίσει ένα ικανοποιητικό εισόδημα στο γεωργό, είναι υποχρεωμένη να χρησιμοποιεί μέσα και μεθόδους που αυξάνουν και διατηρούν τη γεωργική παραγωγή σε υψηλά επίπεδα. Η μη ορθή και αλόγιστη χρήση των γεωργικών φαρμάκων, με σκοπό την ανάπτυξη, επέκταση και εντατικοποίηση των γεωργικών καλλιεργειών, έχει ως συνέπεια τη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας, τη ρύπανση εδαφών, υδάτων και του περιβάλλοντος γενικότερα. Στην περιοχή δημιουργίας του νέου ταμιευτήρα της πρώην λίμνης Κάρλας, έγινε δειγματοληψία εδάφους και υδάτων με σκοπό την ανίχνευση τυχόν υπολειμμάτων ζιζανιοκτόνων και πιθανότητα ρύπανσης του νέου ταμιευτήρα εξ αρχής. Η δειγματοληψία εδάφους έλαβε χώρα δυο διαφορετικές εποχές, η πρώτη έγινε την ʼνοιξη (Μάρτιος-Απρίλιος) του 2000 και η δεύτερη το Φθινόπωρο (Οκτώβριος-Νοέμβριος) του ίδιου έτους. Τα δείγματα εδάφους ελήφθησαν από 5 διαφορετικούς αγρούς και σε 5 βάθη (0-10, 10-20, 20-30, 30-40 και 40-50απ), μέσα στα όρια της περιοχής που πρόκειται να δημιουργηθεί ο ταμιευτήρας. Επιπλέον στη δεύτερη δειγματοληψία πάρθηκαν δείγματα (από περιοχή που είχαν ήδη ξεκινήσει τα έργα) από εδάφη που ήταν σκαμμένα 1, 2 και 2,5 μέτρα. Το χώμα από αυτά τα βάθη είχε απομακρυνθεί με εκσκαφή για τη δημιουργία του αναχώματος-περιμετρου του νέου ταμιευτήρα. Στα δείγματα εδάφους που πάρθηκαν την ʼνοιξη μελετήθηκε η τυχόν ανίχνευση των ζιζανιοκτόνων prometryn, atrazine, terbuthylazine, cyanazin, trifluralin, pendiriethalin και alachlor, ενώ σε αυτά του Φθινοπώρου οι μετρήσεις αφορούσαν πάλι τα ίδια ζιζανιοκτόνα με τη διαφορά αντί prorietryn και cyanazin εξατάστηκε το ethafluralin και το metolachlor. Ο προσδιορισμός των υπολειμμάτων των παραπάνω ζιζανιοκτόνων στο έδαφος έγινε με αέριο χρωματογραφία με ανιχνευτή αζώτου-φωσφόρου (GC-NPD) μετά από εκχύλιση των εδαφοδειγμάτων με οξικό αιθυλεστέρα. Η εκχύλιση των δειγμάτων νερού έγινε μετά από διήθηση για διαύγεια, με την τεχνική της εκχύλισης της στερεάς φάσης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι από τα 9 ζιζανιοκτόνα που ήταν τα μόρια-στόχος των μετρήσεων, τελικά ανιχνεύτηκαν μόνο τα 6. Στα δείγματα εδάφους της ʼνοιξης ανιχνεύτηκαν τα trifluralin, atrazine, terbuthylazine και prometryn ενώ στα δείγματα του Φθινοπώρου τα trifluralin, pendimethalin, atrazine και alachlor. Στα δείγματα νερού βρέθηκε μόνο το prometryn σε πολύ μικρές συγκεντρώσεις (0,08-0,18ppb). Τα επίπεδα των υπολειμμάτων όλων των παραπάνω ζιζανιοκτόνων στα εδάφη ήταν πολύ μικρά (της τάξης του ppb). Συμπεραίνεται ότι μάλλον δεν υπάρχει κίνδυνος να εκβραστούν στα ύδατα σε επίπεδα επικίνδυνα ώστε να ζημιώνουν κάποιους οργανισμούς, όταν γίνει η κατάκλυση της λίμνης.