Μηχανισμός αναπαραγωγικής απομόνωσης στα υποείδη της αφίδας Myzus persicae (Hemiptera: Aphididae)

Abstract

Μελετήθηκε ο χρόνος που εκδηλώθηκε η χαρακτηριστική συμπεριφορά έκλυσης φερομόνης φύλου ωοτόκων και η δραστηριότητα αρσενικών τεσσάρων συνολικά κλώνων στα taxa Myzus persicae nicotianae και Myzus persicae s.str. (εξετάσθηκαν δύο κλώνοι από κάθε υποείδος). Οι κλώνοι του Μ. persicae s. str. συλλέχθηκαν από οπωρώνες ροδακινιάς στα Λεχώνια Μαγνησίας όπου δεν καλλιεργείται καπνός και του Μ. persicae nicotianae από καλλιέργειες καπνού στη Μελίκη Ημαθίας, όπου καλλιεργείται καπνός. Στο εργαστήριο δημιουργήθηκαν τέσσερις κλωνικές αποικίες σε βιοκλιματικό θάλαμο με συνθήκες μεγάλης ημέρας (L16:D8) στους 17°C από τις οποίες παρήχθησαν σε συνθήκες μικρής ημέρας (L10:D14) τα προς μελέτη ωοτόκα και αρσενικά άτομα. Η μελέτη της διαπίστωσης της συμπεροφοράς κατά την έκλυση φερομόνης φύλου-σεξουαλικής φερομόνης από τα ενήλικα ωοτόκα, τα οποία εκτρέφονταν σε φύλλα πατάτας, έγινε με χρήση στερεοσκοπίου για την παρατήρηση της ανύψωσης του πίσω μέρους της κοιλιάς και του τρίτου ζεύγους ποδιών. Η παρακολούθηση της δραστηριότητας των αρσενικών πτερωτών έγινε σε κλωβούς με μοσχεύματα πατάτας. Στην πρώτη φάση του πειράματος καταγράφηκε η ηλικία των ενήλικων ωοτόκων κατά την οποία ελευθέρωναν φερομόνη φύλου για πρώτη φορά. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις βρέθηκε πως περισσότερο από το 50% των ωοτόκων εκλύουν φερομόνη για πρώτη φορά κατά την 9η, 10η και 11η ημέρα ενηλικίωσης. Στη συνέχεια μελετήθηκε ο ημερήσιος ρυθμός έκλυσης σεξουαλικής φερομόνης κατά την 9η, 10η και 11η ημέρα από ενήλικα ωοτόκα βάση του οποίου διαπιστώθηκε διαφοροποίηση στην ώρα έκλυσης της φερομόνης μεταξύ των δύο τάξων. Τέλος, εξετάστηκε ο ημερήσιος ρυθμός δραστηριότητας ενήλικων αρσενικών, ο οποίος παρουσίασε συμπεριφορά ανάλογη με τον ημερήσιο ρυθμό έκλυσης φερομόνης φύλου από τα θηλυκά. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης των δεδομένων έδειξαν πως υπάρχει στατιστικώς σημαντική διαφορά ως προς την ώρα εκδήλωσης δραστηριότητας έκλυσης σεξουαλικής φερομόνης φύλου ανάμεσα στα δύο τάξα και πως η συμπεριφορά των αρσενικών πτερωτών συμβαδίζει με εκείνη των αντίστοιχων θηλυκών τους. Τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας δείχνουν την ύπαρξη μηχανισμού προζυγωτικής αναπαραγωγικής απομόνωσης του Μ. persicae nicotianae από τους πληθυσμούς του Μ. persicae s. str. βάση του οποίου διατηρεί μέχρι σήμερα τα διακριτά μορφολογικά και γενετικά χαρακτηριστικά του.