Τσάι του βουνού : η καλλιέργεια του Sideritis raeseri στη Βρύναινα Ν. Μαγνησίας και τρόποι αποξήρανσής του

Abstract

Τα είδη του Sideritis raeseri αυτοφύονταχ στις παραμεσόγειες περιοχές σε υψόμετρό άνω των 1000 μέτρων και κυρίως στη χώρα μας. Χρησιμοποιούνται από τον λαό μας, γιατί δίνουν τα αγαπημένα ροφήματα, με το όνομα ελληνικά τσάγια ή τσάγια του βουνού. - Σήμερα στην Ελλάδα, το τσάϊ του βουνού, καλλιεργείται σε 750 περίπου στρέμματα στον Ν. Μαγνησίας, και κυρίως στην Κοινότητα Βρύναινας. Καλλιέργεια, η οποία μιμείται τις φυσικές συνθήκες ανάπτυξής του, για να μην υποβαθμιστεί η ποιότητά του. Αν και αυτό δεν ισχύει πάντοτε μιας και υπάρχουν καλλιέργειες σε πολύ χαμηλά υψόμετρα, όπως αυτά των 20 μέτρων. - To Sideritis raeseri. πολλαπλασιάζεται κυρίως με παραφυάδες και τα φυτά φυτεύονται κατευθείαν στην τελική τους θέση. Κατάλληλα εδάφη είναι τα μέτριας σύστασης ορεινά ασβεστολιθικά εδάφη, καλά οργωμένα, με ικανότητα στράγγισης της υγρασίας. Σε καμιά περίπτωση δεν γίνεται πότισμα της φυτείας, γιατί υποβαθμίζεται η ποιότητά του. Η συγκομιδή γίνεται συνήθως τον Ιούλιο, όταν τα φυτά βρίσκονται σε πλήρη άνθιση. Στη συνέχεια η ποσότητα που συγκομίζεται μεταφέρεται για ξήρανση σε υπόστεγα που έχουν σκεπή από κεραμείδι, ώστε να γίνει σταδιακά η αποξήρανση και για να αποκτήσει ένα χρώμα πρασινοκίτρινο που είναι το καλύτερο. Αν η ξήρανση δεν γίνει σε σκιά ή όταν το υπόστεγο είναι από λαμαρίνα, τότε τα φυτά αποχρωματίζονται, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η ποιότητά τους. Μετά το αποξηραμένο προϊόν συσκευάζεται σε δέματα, καλύπτεται περιμετρικά με λινάτσα, και σ αυτή την μορφή φυλάσσεται σε αποθήκες που αερίζονται καλά, μέχρι να διατεθεί στο εμπόριο. Η καλλιεργητική πρακτική βελτιώνεται συνεχώς μέχρι σήμερα, όμως δεν έχει βρεθεί ικανοποιητική λύση σε βασικά θέματα, όπως η ζιζανιοκτονία, η τεχνική συγκομιδής, η λίπανση, η ξήρανση. - Ειδικότερα για τους τρόπους ξήρανσης, έγινε πειραματική μελέτη, η οποία τους συνδέει με τον προσδιορισμό της ποσοτικής απόδοσης σε αιθέριο έλαιο. Τα αποτελέσματα των αποστάξεων του αποξηραμένου φυτικού υλικού, σε σκιά (με σκεπή από κεραμείδι, λαμαρίνα), παραδοσιακά (στον ήλιο), και σε ξηραντήρια (με θερμό αέρα και καπνών Virginia), είναι τα ακόλουθα: * Κεραμείδι 0,0592% αιθ. έλαιο. 9 * Λαμαρίνα 0,0564% αιθ. έλαιο. * Ξηραντήριο φούρνος 0,0425% αχθ. έλαιο. * Ήλιος 0.0393% αιθ. έλαιο. * Ξηραντήριο καπνών Virginia 0% αιθ. έλαιο -Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι καλύτερος τρόπος αποξήρανσης είναι το κεραμείδι, ακολουθεί με τη σειρά η λαμαρίνα, το ξηραντήριο του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας , ο ήλιος, ενώ το ξηραντήριο των καπνών Virginia, λόγω της κακής χρήσης του, αποδείχθηκε το χειρότερο εκμηδενίζοντας την περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο των δειγμάτων - Η υπεροχή της αποξήρανσης κάτω από κεραμείδια έναντι της λαμαρίνας δεν αποδείχθηκε στατιστικώς σημαντική. Οι δύο αυτές μέθοδοι ήταν στατιστικώς καλύτερες έναντι όλων των υπολοίπων. Η μέθοδος ξήρανσης στο ξηραντήριο του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας δεν υπερείχε στατιστικώς έναντι του ήλιου. - Μέσω αυτής της μελέτης, προτείνεται από το Εργαστήριο Γεωργίας και Εφαρμοσμένης Φυσιολογίας Φυτών του Π.Θ., ένα ξηραντήριο με θερμό αέρα, ειδικά προσαρμοσμένο για την περίπτωση του τσαγιού του βουνού, το οποίο θα εξασφαλίζει υψηλή ποιότητα του προϊόντος, ταχύτ