Προσδιορισμός της ικανότητας ανταλλαγής κατιόντων και της ενεργού ικανότητας ανταλλαγής κατιόντων σε εδάφη της Θεσσαλίας

Abstract

Η παρούσα εργασία αναφέρεται στην Ικανότητα Ανταλλαγής Κατιόντων (Cation Exchange Capacity, C.E.C.), μια χημική ιδιότητα του εδάφους, στην ικανότητα να συγκρατεί στις επιφάνειες της στερεής φάσης κατιόντα με αποτέλεσμα την εξουδετέρωση των ηλεκτρικών τους φορτίων. Τα κατιόντα που συγκρατούνται με αυτόν τον τρόπο είναι το ασβέστιο, το μαγνήσιο, το κάλιο, το αμμώνιο, αυξημένες ποσότητες νατρίου στα αλατούχα και στα νατριωμένα εδάφη. Στα όξινα εδάφη επικρατούν τα ιόντα αργιλίου και υδρογόνου. Για τη συγκεκριμένη εργασία ελήφθησαν εδαφικά δείγματα από χαρακτηριστικές εδαφολογικές μονάδες της περιφέρειας Θεσσαλίας, από τους Νομούς Λάρισας, Καρδίτσας, Τρικάλων. Οι μέθοδοι προσδιορισμού της C.E.C. διαφέρουν από έδαφος σε έδαφος και εξαρτώνται από την τιμή του pH των εδαφών. Έτσι, για τον προσδιορισμό της ικανότητας ανταλλαγής κατιόντων χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος του 1Μ οξικού αμμωνίου, ρΗ=7 και η μέθοδος του 1Μ οξικού νατρίου, ρΗ=8,2. Στα όξινα εδάφη η C.E.C. προσδιορίστηκε με τη μέθοδο του 1Μ χλωριούχου καλίου (KCI). Η ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων του εδάφους που προσδιορίζεται με τη μέθοδο του 1Μ KCI καλείται ενεργός ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων (Effective Cation Exchange Capacity, E.C.E.C.). Εκτός από τον προσδιορισμό της ικανότητας ανταλλαγής κατιόντων στα εδαφικά δείγματα που μελετήθηκαν έγινε προσπάθεια να μελετηθεί η μεταβολή του ηλεκτρικού φορτίου στα όξινα εδάφη με τη μέθοδο 1Μ CH3COONH4 (ρΗ=7), και με τη μέθοδο 1Μ KCI. Επίσης να μελετηθούν οι διαφορές μεταξύ των μεθόδων 1Μ CH3COONH4 (ρΗ=7) και 1Μ CH3COONa (ρΗ=8,2), σε ουδέτερα και ασβεστούχα εδάφη. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στα όξινα εδάφη η E.C.E.C. όπως προσδιορίζεται με τη μέθοδο 1Μ KCI είναι μικρότερη από την C.E.C., όπως προσδιορίζεται με τη μέθοδο του 1Μ CH3COONH4 (ρΗ=7). Μεταξύ των μεθόδων 1Μ CH3COONH4 (ρΗ=7) και 1Μ CH3COONa (ρΗ=8,2) τταρατηρείταί μια αύξηση του ηλεκτραρνητικού φορτίου με τη μέθοδο του 1Μ CH3COONa (ρΗ=8,2).