Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ναυτιλία μικρών αποστάσεων & τις θαλάσσιες αρτηρίες

Abstract

Όντας ένας τρόπος μεταφορών πραγματικά ανταγωνιστικός των αντίστοιχων οδικών, οι θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων αναμένεται να διαδραματίσουν έναν αναβαθμισμένο ρόλο στο νέο πεδίο των μεταφορών της Κοινότητας. Η Λευκή Βίβλος για τις μεταφορές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναγνωρίζοντας τα προβλήματα συμφόρησης, δυσαναλογίας στην κατανομή μεταξύ των τρόπων μεταφορών, ανισορροπίας στην ανάπτυξη μεταξύ κεντρικών και περιφερειακών περιοχών, καθώς και βιωσιμότητας των μεταφορών, επιβάλλει μια νέα πολιτική, βασισμένη στην ανάπτυξη της διατροπικότητας, με ταυτόχρονη αναγνώριση των δυνατοτήτων που είναι δυνατόν να προσφέρουν οι θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων. Αν και, λοιπόν, η σημασία του εν λόγω τρόπου μεταφοράς ήταν πάντοτε αντιληπτή από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το θεσμικό πλαίσιο καθυστέρησε να αναπτυχθεί. Τα βασικά πλεονεκτήματα που μπορούν να ενισχύσουν το ρόλο των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων στα πλαίσια της ευρωπαϊκής πολιτικής μεταφορών είναι η τρέχουσα ανταγωνιστικότητα προς τις οδικές μεταφορές, η δυνατότητα ανάληψης μεγάλου φορτίου από μια ενδεχόμενη αύξηση της κινητικότητας, καθώς και η δυνατότητα συμβολής στην ενίσχυση της διατροπικότητας. Ωστόσο, πέρα από τα πλεονεκτήματα, ο εν λόγω στόχος παρεμποδίζεται από μια σειρά αδυναμιών. Οι βασικότερες από αυτές αφορούν στην κακή και αναχρονιστική εικόνα που έχουν παραδοσιακά οι μεταφορές μέσω θαλάσσης, στην πολυπλοκότητα και γραφειοκρατία των διαδικασιών στους λιμένες, καθώς και στην ανεπάρκεια εξοπλισμού των τελευταίων, για καλύτερη εξυπηρέτηση των πλοίων. Ειδικότερα σχετικά με την πολιτική μεταφορών της Λευκή Βίβλου, η βασική κατεύθυνση που αφορά άμεσα τις θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων είναι η ενίσχυση της διατροπικότητας. Στα πλαίσια αυτά είναι απαραίτητη η υλοποίηση μιας σειράς θαλάσσιων λεωφόρων, η αναβάθμιση των λιμενικών υπηρεσιών και των ποτάμιων μεταφορών, η ανάδειξη ενός νέου επαγγελματικού κλάδου, του οργανωτή των ολοκληρωμένων μεταφορών, καθώς και η τυποποίηση των μονάδων μεταφοράς. Σημαντική κατεύθυνση αποτελεί, επίσης, η προώθηση των θαλασσίων μεταφορών μέσω της χρηματοδοτικής πρωτοβουλίας του προγράμματος Marco Polo που σκοπό έχει την εκτροπή φορτίου από την οδική μεταφορά στη θαλάσσια. Τέλος, όσον αφορά την Ελλάδα, οι νέες συνθήκες στο γεωπολιτικό καθεστώς και στην αγορά της ναυσιπλοΐας καθώς και ο πάγιος αναπτυξιακός χαρακτήρας της ελληνικής ακτοπλοΐας την τάσσουν υπέρ της προώθησης της ναυτιλίας μικρών αποστάσεων και την αναγκάζουν να αναθεωρήσει τη λιμενική της πολιτική, εξωθώντας σε αναβάθμιση του ρόλου των λιμένων της.