Επίπεδα υπολειμμάτων ζιζανιοκτόνων στα εδάφη και στα νερά της περιοχής δημιουργίας του νέου ταμιευτήρα της Κάρλας και πιθανότητα ρύπανσής του εξαρχής

Abstract

Ρύπανση είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με χημικές ουσίες και ακτινοβολία, σε βαθμό που το καθιστά ακατάλληλο και επιβλαβές για εκμετάλλευση. Στη γεωργία τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα μεταξύ των οποίων τα ζιζανιοκτόνα, που είναι τα ευρύτερα χρησιμοποιούμενα γεωργικά φάρμακα, σε πολλές περιπτώσεις επιβαρύνουν το περιβάλλον και ειδικότερα την αγροτική γη και τα υδάτινα συστήματα αφήνοντας υπολείμματα στα εδάφη, στα νερά αλλά και στα γεωργικά προϊόντα. Σε αυτό συμβάλλει και ο ίδιος ο άνθρωπος όταν χρησιμοποιεί αλόγιστα αυτά τα χημικά σκευάσματα λόγω του υπέρμετρου ζήλου να παράγει και να κερδίζει περισσότερο. ʼλλοτε πάλι ο άνθρωπος επεμβαίνει και αλλάζει τη φύση, επιβαρύνοντας το περιβάλλον του. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η λίμνη Κάρλα στη Νοτιοανατολική Θεσσαλία. Η αποξήρανση του μεγαλύτερου όγκου της λίμνης μετάβαλλε την τοπογραφία, το μικροκλίμα και τα χαρακτηριστικά της περιοχής. Σήμερα ένας νέος ταμιευτήρας θα κατασκευαστεί στην λεκάνη απορροής της τέως λίμνης με κατάκλιση πολλών καλλιεργούμενων εκτάσεων στα οποία επί δεκαετίες εφαρμόζονταν αδιάκοπα φυτοπροστατευτικά προϊόντα και κυρίως ζιζανιοκτόνα. Στόχος αυτής της εργασίας ήταν η ανίχνευση τυχόν υπολειμμάτων ζιζανιοκτόνων στα εδάφη και στα νερά της θέσης κατασκευής του νέου ταμιευτήρα, ώστε να προσδιοριστούν τα επίπεδα ρύπανσης ο αυτά. Στα πλαίσια αυτής της εργασίας πραγματοποιήθηκαν δύο δειγματοληψίες εδάφους τον Μάρτιο-Απρίλιο του 2000 και τον Οκτώβριο-Νοέμβριο του 2000. Κατά την πρώτη δειγματοληψία πάρθηκαν δείγματα από πέντε αγρούς ( Δ2, Δ3, Δ4, Δ5 ) και για πέντε βάθη ( 0-10, 10-20, 20-30, 30-40, 40-50cm) καθώς επίσης δείγματα νερού από τα σημεία Δι, Δ2, Δ3 . Κατά την δεύτερη πάρθηκαν δείγματα από τα σημεία Δι, Δ3, Δ5 και για τα ίδια βάθη. Επιπλέον από δύο σκαμμένα σημεία ( αφού είχαν αρχίσει τα έργα κατασκευής) γύρω από το Δ3 πάρθηκαν δείγματα βάθους 1, 2 και 2.5πι. Στη συνέχεια μετά την επεξεργασία των εδαφοδειγμάτων και την κατάλληλη προετοιμασία τους ακολουθούσε ανάλυση τους με αέρια χρωματογραφία και ανιχνευτή NPD με στόχο την ανίχνευση και τον προσδιορισμό υπολειμμάτων ζιζανιοκτόνων. Τα ζιζανιοκτόνα στόχοι για ανίχνευση στα δείγματα του Μαρτίου ήταν τα trifluralin, atrazine, terbuthylazine, cyanazine, prometryn, alachlor και metolachlor. Από αυτά τελικά βρέθηκαν στα δείγματα τα trifluralin, atrazine, terbuthylazine και prometryn αλλά σε πολύ μικρές συγκεντρώσεις, της τάξεως των pg/kg. Στα δείγματα της δεύτερης δειγματοληψίας τα ζιζανιοκτόνα στόχοι ήταν τα trifluralin, pendimethalin, ethafluralin, atrazine, terbuthylazine, alachlor και metolachlor. Υπολείμματα βρέθηκαν για τα alachlor και atrazine, επίσης σε πολύ μικρές συγκεντρώσεις. Στα νερά βρέθηκε μόνο prometryn σε επιτρεπτά όρια για επιφανειακά νερά. Με βάση τα αποτελέσματα των μετρήσεων και τα επίπεδα των υπολειμμάτων που μετρήθηκαν στην εργασία αυτή συμπεραίνεται ότι δεν υπάρχει κίνδυνος ρύπανσης εξαρχής του νέου υπό δημιουργία ταμιευτήρα.