Μελέτη δημογραφικών χαρακτηριστικών και αρπακτικότητας των αφιδοφάγων κολεοπτέρων Hippodamia convergens Guerin-Meneville και Coccinella septempunctata L.

Abstract

Τα αρπακτικά έντομα της οικογένειας Coccinellidae έχουν αποτελέσει αντικείμενο πολλών μελετών, καθώς αποτελούν φυσικούς εχθρούς εντόμων που προκαλούν ζημιές σε πολλές καλλιέργειες. Πολλά είδη της οικογένειας, όπως τα Coccinella septempunctata και Hippodamia convergens, έχουν αποδειχθεί σημαντικοί παράγοντες ελέγχου των πληθυσμών των αφίδων. Στην παρούσα εργασία μελετήθηκαν οι συνολικές καταναλώσεις αφίδων στη διάρκεια του ενήλικου σταδίου και για τα δύο είδη Κολεοπτέρων (C. septempunctala και Η. convergens). Μελετήθηκε επίσης και η ατομική κατανάλώση αφίδων των δύο φύλων και για τα δύο είδη. Επίσης, μελετήθηκε η συνολική ωοπαραγωγή και ο αριθμός εκκολαπτόμενων αυγών των θηλυκών και στα δύο είδη αρπακτικών. Καταγράφηκε η συνολική διάρκεια ζωής των ενηλίκων ατόμων και των δύο φύλων στα πειραματικά ζεύγη που μελετήθηκαν καθώς και η περίοδος προωτοκίας των θηλυκών κάθε είδους. Τελικά, υπολογίστηκαν ορισμένες δημογραφικές παράμετροι που περιγράφουν τις μεταβολές του πληθυσμού των δύο ειδών Κολεοπτέρων. Κατά τη διάρκεια της μελέτης, όλα τα πειραματικά ζεύγη και τα άτομα των δύο ειδών που μελετήθηκαν, τρέφονταν αποκλειστικά με το είδος αφίδας Myzus persicae (Sulzer) (Homoptera: Aphididae). Ο κλώνος της αφίδας που χρησιμοποιήθηκε προερχόταν από φυτά καπνού. Όλες οι μετρήσεις έγιναν σε σταθερή θερμοκρασία 23°C. Παράλληλα, μελετήθηκε και το είδος αφίδας Myzus persicae στην ίδια θερμοκρασία. Ειδικότερα, μελετήθηκε η διάρκεια ζωής των παρθενογενετικών θηλυκών αφίδων, η συνολική γονιμότητά τους κατά το ενήλικο στάδιο της ζωής τους και υπολογίστηκαν οι αντίστοιχες με αυτές των Κολεοπτέρων δημογραφικές παράμετροι. Για τη μελέτη χρησιμοποιήθηκε ο ίδιος κλώνος αφίδας με αυτόν που χρησιμοποιήθηκε για την εκτροφή των αρπακτικών και για την εκτροφή του χρησιμοποιήθηκαν φυτά καπνού. Τα αποτελέσματα της εργασίας έδειξαν ότι το είδος C. septempunctata καταναλώνει διπλάσιο αριθμό αφίδων κατά το ενήλικο στάδιο της ζωής του, συγκριτικά με το είδος Η. convergens. Παράλληλα, και στα δύο είδη παρατηρήθηκε ότι τα γονιμοποιημένα θηλυκά καταναλώνουν κατά μέσο όρο περίπου διπλάσιο αριθμό αφίδων από τα αρσενικά άτομα. Σημαντικές διαφορές παρατηρήθηκαν μεταξύ των δύο φύλων του κάθε είδους και ως προς τη διάρκεια ζωής. Τα αρσενικά άτομα του είδους C. septempunctata ζουν κατά μέσο όρο περισσότερο από τα θηλυκά του είδους Η. convergens. Από τα αποτελέσματα προέκυψε επίσης το συμπέρασμα ότι το είδος C. septempunctata ζει κατά μέσο όρο περισσότερο από το Η. convergens. Η περίοδος προωτοκίας των θηλυκών του είδους C. septempunctata, που παρατηρήθηκε, ήταν πολύ μεγαλύτερη από αυτή των θηλυκών του Η. convergens. Τα θηλυκά του είδους Η. convergens παρουσίασαν μεγαλύτερη συνολική γονιμότητα, καθώς και συνολικό αριθμό βιώσιμων απογόνων στη διάρκεια του ενήλικου σταδίου τους, σε σχέση με τα θηλυκά του είδους C. septempunctata.. Με βάση τα στοιχεία της μελέτης, υπολογίστηκαν ορισμένες δημογραφικές παράμετροι και για τα δύο είδη. Υπολογίστηκαν οι τιμές της μέσης διάρκειας γενιάς (Τ), του καθαρού αναπαραγωγικού ρυθμού (Ro), του ενδογενούς ρυθμού αύξησης πληθυσμού (rm) και του χρόνου διπλασιασμού πληθυσμού (DT) για τα δύο είδη Κολεοπτέρων. Από τα αποτελέσματα που προέκυψαν, φαίνεται ότι το είδος Η. convergens χαρακτηρίζεται από υψηλότερο δυνητικό ρυθμό αύξησης του πληθυσμού του σε σχέση με το είδος C. septempunctata. Η ποσοτική μεταβολή του δείγματος ατόμων του είδους C. septempunctata μεταξύ δύο διαδοχικών γενιών όμως, όπως εκφράζεται από την τιμή του Ro, ήταν μεγαλύτερη. Με βάση τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τη μελέτη του είδους Μ persicae στους 23°C , υπολογίστηκαν οι αντίστοιχες με αυτές των Κολεοπτέρων δημογραφικές παράμετροι. Οι τιμές του ενδογενούς ρυθμού αύξησης πληθυσμού (rm) που υπολογίστηκαν με βάση τη σχέση του Birch (1948) χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των αντίστοιχων τιμών του χρόνου διπλασιασμού πληθυσμού (DT). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το είδος Μ. persicae χαρακτηρίζεται από υψηλότερη τιμή δυνητικού ρυθμού αύξησης του πληθυσμού του, αλλά και πολύ μικρότερο καθαρό αναπαραγωγικό ρυθμό, συγκριτικά με τα δύο είδη Κολεοπτέρων. Με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης, φαίνεται ότι στους 23 °C τα δύο είδη αρπακτικών Κολεοπτέρων μπορούν να περιορίσουν σημαντικά τους πληθυσμούς των αφίδων. Κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες, μπορούν να καταναλώσουν σημαντικούς αριθμούς αφίδων και να δώσουν σημαντικούς αριθμούς απογόνων. Απαιτείται όμως πληρέστερη μελέτη της δυναμικής των πληθυσμών των αρπακτικών Coccinellidae στον αγρό, προκειμένου να κατανοηθεί πληρέστερα ο ρόλος τους στον περιορισμό των πληθυσμών αφίδων, κάτω από πραγματικές συνθήκες.