Η χειροτεχνία σε συνθήκες μεταφορντισμού : πειραματική καμπίνα πολλαπλών επαγγελματικών χρήσεων

Abstract

Τέχνες και επαγγέλματα που κάποτε στήριζαν το εμπόριο και την οικονομία ολόκληρων πόλεων σήμερα εξαφανίζονται, αδυνατώντας να προλάβουν τις νέες ταχύτητες και τους τρόπους ζωής. Επαναπροσδιορισμός τους σύμφωνα με τα νέα μέσα, τις δυνατότητες, τις αντιφάσεις και τις δυναμικές. Αν συνδυαστούν με την τεχνολογία που αναπτύσσεται ραγδαία και με την ιλιγγιώδη ανταλλαγή των πληροφοριών, θα μπορέσουν να ξαναζωντανέψουν εκείνη την αίγλη του παρελθόντος αλλά με στοιχεία μέλλοντος και να δημιουργήσουν καινούριες θέσεις «αυτόνομης εργασίας» της μετά-βιομηχανικής πόλης. Χώροι που πεθαίνουν από αδιαφορία στα κέντρα των πόλεων της αποβιομηχάνισης οι οποίες παραμένουν ανίκανες να αντιδράσουν. Στις μέρες μας η έννοια του μεταφορντισμού σηματοδοτεί ένα κοινωνικό μοντέλο(το οποίο μπορούμε να θεωρήσουμε και σχεδίαστικό) όπου «ο τρόπος παραγωγής δεν κυριαρχείται από μορφές συσσώρευσης κάθετα ενσωματωμένες.,.αλλά από μορφές ευέλικτης συσσώρευσης,· ικανές να εντάξουν στο δίκτυο, διαφορετικούς τρόπους, χρόνους και τόπους παραγωγής ανάμεσά τους πολύ διαφορετικούς: από το ρομποτοποιημένο εργοστάσιο ως το high-tech τυροκομείο (βουστάσιο) και τις maquiladoras* του Μεξικού. Ουσιαστική είναι η σύνδεση ανάμεσα στην πληροφορία, την επικοινωνία, τη γνώση και την παραγωγή... Αυτός είναι ο συνεκτικός ιστός της μεταφορντικής κοινωνίας». Ένα τεράστιο δίκτυο χειροτεχνίας, ένα νέο είδος «αυτόνομης εργασίας» για την εποχή που έρχεται. Προσαρμοζόμενοι, συναρμολογούμενοι και μεταβαλλόμενοι χώροι εργασίας για τη χειροτεχνική μεταβιομηχανική παραγωγή, οι οποίοι έχουν μελετηθεί σε διάφορους τύπους. Δημιουργικά άτομα, καλλιτέχνες, χειροτέχνες ή ομάδες χειροτεχνών μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε πλήθος (εφαρμοσμένων) τεχνών και τεχνικών και στη συνέχεια να καταρτιστούν σε τομείς ηλεκτρονικών υπολογιστών, οικονομικής διαχείρισης, αυτό-οργάνωσης και διανομής και να παρακολουθήσουν σεμινάρια πάνω στο αντικείμενο της χειροτεχνίας που έχουν επιλέξει. Το επόμενο βήμα είναι η επιλογή της τοποθεσίας(π.χ. κάποιο εγκαταλελειμμένο κτίριο της μετά-βιομηχανικής εποχής) και η απόκτηση του εξοπλισμού. Πιο συγκεκριμένα, ο τύπος της καμπίνας που αντιστοιχεί στο είδος χειροτεχνίας που έχουν επιλέξει. Πειραματικά οι μεταφορντικές, επαγγελματικές καμπίνες τοποθετούνται σε κτίριο της οδού Ερνέστου Εμπράρ στη Θεσσαλονίκη με δυνατότητα εξάπλωσης σε ολόκληρη την πόλη. Οι 36 καμπίνες μέσα στο κτίριο, ειδωμένες σαν μικρογραφία ενός παγκόσμιου δικτύου, μπορούν αρχικά να λειτουργήσουν ως χειροπιαστό παράδειγμα για τις δυνατότητες αλληλεπίδρασης, συνεργασίας, διαπροσωπικών μορφών παραγωγής και διανομής, ανταλλαγής εμπειριών και γνώσεων μέσω διαδικτύου. Η τοποθέτηση ομάδων από καμπίνες σε εγκαταλελειμμένους χώρους μπορεί να λειτουργήσει δυναμικά και ευεργετικά. Η καμπίνα εξαπλώνεται και στεγάζεται σε ένα διασκορπισμένο σύστημα κενών δημιουργώντας μια ουρμπανιστική χειροτεχνική «δαντέλα» στον υπάρχοντα αστικό ιστό, τη δαντέλα ενός νέου είδους εργασίας και ενός νέου τρόπου ζωής. Μία τέτοια τοποθέτηση, διαφοροποιεί αισθητά τις όψεις και τα εσωτερικά αυτών των χώρων. Σταδιακά εμφανίζεται κίνηση και η αίσθηση παλαιότητας παύει να είναι δυσάρεστη. Οι καμπίνες, ως «κλωβοί», ή κάψουλες (capsules), που περικλείουν ενέργεια, απλώνονται και ζωντανεύουν τα νεκρά κύτταρα των τραυματισμένων γειτονιών. Μικρά σοκ που μπορούν να μετατρέψουν μια σειρά μύθους και παραμελημένες χειροτεχνικές πρακτικές σε πραγματικότητα και τα στοιχειωμένα κάστρα της αποβιομηχάνισης σε πύργους παραγωγής σεναρίων της μεταβιομηχανικής κοινωνίας.