Φυσικές και τεχνητές πατίνες μαρμάρου

Abstract

Η πατίνα, το έγχρωμο στρώμα που παρατηρείται στην επιφάνεια των μαρμάρινων μνημείων, αρχιτεκτονικών και γλυπτών, έχει απασχολήσει αρκετά τους ερευνητές από τον 19° αιώνα και εξής όσον αφορά στη δημιουργία της, τη φύση της και στο ρόλο που επιτελεί στην επιφάνεια των μνημείων. Αρχικά, όσον αφορά στη δημιουργία της, από άλλους έχει υποστηριχτεί ότι πρόκειται για κάτι βιολογικό, ότι αποτελεί δηλαδή προϊόν δράσης της μικροχλωρίδας, κάποιων μυκήτων για παράδειγμα ή άλλων φυτικών μικροοργανισμών, ενώ από άλλους έχει υποστηριχτεί η εκδοχή της φυσικής προέλευσης. Σύμφωνα με αυτή την τελευταία άποψη, η πατίνα θεωρείται αποτέλεσμα φυσικο-χημικών αντιδράσεων. Τέλος, υπάρχει και η άποψη των ειδικών εκείνων, που διατείνονται ότι η φύση της πατίνας είναι προϊόν ανθρώπινης διεργασίας για καλλιτεχνικούς ή προστατευτικούς σκοπούς. Όσον αφορά στη φύση της πατίνας, η οποία αποκαλείται, ανάλογα με την περίπτωση και το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί ο ερευνητής, και κρούστα ή επιδερμίδα, έχουν παρατηρηθεί διάφορα είδη, όπως κυρίως η μαύρη κρούστα, η πορτοκαλοκάστανη πατίνα (οξαλική) και παραλλαγές αυτών. Η πατίνα έχει πολλές φορές συσχετιστεί με υπόλειμμα χρώματος από την αρχαιότητα. Οι αρχαιολογικές πηγές, οι περιηγητές και η αρχαιολογική σκαπάνη βοηθούν στη διαλεύκανση του ζητήματος. Στην παρούσα εργασία θα επιδιωχτεί η ανάλυση των παραπάνω ζητημάτων και η βιβλιογραφική παράθεση των απόψεων των επιστημόνων σχετικά με τα θέματα αυτά. Στόχος είναι η αποσαφήνιση, όσο το δυνατό, του όρου και η τελική εξαγωγή κάποιων συμπερασμάτων-προτάσεων αναφορικά με την αίσθηση που αφήνει μια τέτοια σύντομη ανασκόπηση.