Εκτίμηση της αντιοξειδωτικής ικανότητας in vitro καθαρών φυτικών φαινολικών ουσιών, εκχυλισμάτων και κλασμάτων των ελληνικών ποικιλιών αμπέλου Ασσύρτικο και Μανδηλαριά Σαντορίνης : έλεγχος για πιθανή συνεργική δράση μεταξύ των φαινολικών ουσιών

Abstract

Τα τελευταία χρόνια, ένας μεγάλος αριθμός μελετών επικεντρώνεται στην επίδραση της διατροφής στην ανθρώπινη υγεία και το όριο ζωής. Οι φαινολικές ουσίες, οι οποίες βρίσκονται σε αφθονία σε φυτικής προέλευσης τρόφιμα, έχουν συγκεντρώσει το ενδιαφέρον πολλών ερευνητών, καθώς τους έχουν αποδοθεί αντιοξειδωτικές ικανότητες και προστατευτική δράση απέναντι σε παθολογικές καταστάσεις που σχετίζονται με το οξειδωτικό στρες, όπως ο καρκίνος και οι καρδιαγγειακές ασθένειες. Τα σταφύλια έχουν υψηλές συγκεντρώσεις και μεγάλη ποικιλία φαινολών. Έτσι, το κρασί είναι μια πλούσια πηγή φαινολικών ουσιών στην ανθρώπινη δίαιτα. Ο στόχος της παρούσας μελέτης ήταν διττός. Αφενός, επιδιώχθηκε να εκτιμηθεί η αντιοξειδωτική ικανότητα ορισμένων καθαρών φυτικών φαινολικών ουσιών, εκχυλισμάτων δύο ποικιλιών αμπέλου Vitis Vinifera, του Ασσύρτικου Σαντορίνης (λευκά σταφύλια) και της Μανδηλαριάς Σαντορίνης (κόκκινα σταφύλια), καθώς επίσης και τριών κλασμάτων των εκχυλισμάτων της ποικιλίας Μανδηλαριά Σαντορίνης. Ο δεύτερος στόχος ήταν να διευκρινιστεί αν υπάρχουν συνεργικές δράσεις μεταξύ των καθαρών φαινολικών ουσιών, διότι στις φυτικές τροφές και στα παράγωγά τους, ένα από τα οποία είναι και το κρασί, οι ουσίες αυτές παρουσιάζονται ως μείγματα. Η εκτίμηση της αντιοξειδωτικής ικανότητας των φαινολικών ουσιών, των κλασμάτων και των εκχυλισμάτων προσδιορίστηκε με βάση την ικανότητά τους να «προσφέρουν» ένα άτομο υδρογόνου (ή ένα ηλεκτρόνιο) στην οργανική νιτρική ρίζα DPPH και εκφράστηκε ως IC50· Οι φαινόλες με τη μεγαλύτερη αντιοξειδωτική ικανότητα ήταν το ελλαγικό οξύ (ICso* 6,932μΜ) και το γαλλικό οξύ (IC50: 7,144μΜ), πιθανώς λόγω της δομής τους. Από τα εκχυλίσματα, πιο ισχυρό βρέθηκε να είναι το μεθανολικό εκχύλισμα της ποικιλίας Μανδηλαριά (ICso=23,548pg/ml), ενώ από τα κλάσματα, το κλάσμα οξικού αιθυλεστέρα (EtOAc) του υδατικού εκχυλίσματος της ποικιλίας Μανδηλαριά (IC50M 8.326pg/ml). Η σύσταση σε διαφορετικές ουσίες, περιεκτικότητα σε φαινόλες, αλλά και ποια φαινόλη κυριαρχεί, φαίνεται να επηρεάζει την αντιοξειδωτική ικανότητά τους. Η πιθανή συνεργική δράση, μπορεί να αποτελεί εξήγηση της αυξημένης αντιοξειδωτικής ικανότητας που παρουσιάζουν κάποια εκχυλίσματα σε σχέση με τη μεμονωμένη δράση των φαινολών. Ωστόσο, κανένας συνδυασμός δεν εμφάνισε συνεργική δράση, με ορισμένους να εμφανίζουν ανασταλτική δράση μεταξύ των φαινολικών ουσιών.