Επίδραση θερμοκρασίας στο βιολογικό κύκλο μη ολοκυκλικών κλώνων του Myzus persicae (Sulzer)

Abstract

Η αφίδα Myzus persicae (Sulzer), (Homoptera, Aphididae) ακολουθεί δύο στρατηγικές διαχείμασης στην Ελλάδα, ως ωό στη ροδακινιά και ως παρθενογενετικό άτομο σε χειμερινούς ξενιστές. Έχουν αναγνωρισθεί τέσσερις γενότυποι που ακολουθούν τις παρακάτω στρατηγικές διαχείμασης : οι ολοκυκλικοί οι οποίοι παράγουν ωοτόκα θηλυκά και αρσενικά, οι ανολοκυκλικοί οι οποίοι παράγουν παρθενογενετικά θηλυκά, οι ανδροκυκλικοί οι οποίοι παράγουν παρθενογενετικά θηλυκά και αρσενικά και οι ενδιάμεσοι οι οποίοι παράγουν παρθενογενετικά θηλυκά και μικρό αριθμό θηλυτόκων και αρσενικών. Σκοπός της εργασίας ήταν η μελέτη της επίδραση της θερμοκρασίας σε μη ολοκυκλικούς κλώνους καθώς και η εμφάνιση των σεξουαλικών μορφών στους παραπάνω κλώνους. Μελετήθηκαν 20 μη ολοκυκλικοί κλώνοι από καπνό, Nicotiana tabacum L., 10 κλώνοι από την Κατερίνη και 10 από την Αμφίκλεια, που διατηρήθηκαν σε συνθήκες μικρής ημέρας SD, (L10: D14) και σε τρεις θερμοκρασίες (17°C, 14,5°C, 12°C). Επίσης μελετήθηκαν έξι κλώνοι που συλλέχθηκαν από την περιοχή της Καρδίτσας στις ίδιες συνθήκες και ένας ολοκυκλικός κλώνος σε συνθήκες μικρής ημέρας SD (L10: D14) και στη θερμοκρασία των 17°C. Τέλος κάτω από τις ίδιες πειραματικές συνθήκες και στις τρεις παραπάνω θερμοκρασίες μελετήθηκε ένας ενδιάμεσος κλώνος για τέσσερις συνεχόμενες γενεές καθώς και τα πτερωτά παρθενογενετικά θηλυκά κάθε γενιάς. Έγινε καταγραφή των διαφορετικών μορφών απογόνων επί τρεις γενιές σε συνθήκες SD. Καταγράφηκαν απόγονοι 10-13 άπτερων παρθενογενετικών θηλυκών πρώτης γενιάς (G1) και 20-30 πτερωτών παρθενογενετικών θηλυκών της δεύτερης γενιάς (G2). Μελετήθηκε η επίδραση της θερμοκρασίας στην παραγωγή διαφόρων μορφών σε ενδιάμεσους και ανδροκυκλικούς κλώνους, που αναφέρεται για πρώτη φορά στο είδος στη βιβλιογραφία. Οι χαμηλές θερμοκρασίες προήγαγαν την παραγωγή σεξουαλικών μορφών από μη ολοκυκλικούς κλώνους. Σε SD συνθήκες και 17°C, 11 από τους 20 κλώνους είχαν την δυνατότητα παραγωγής αρσενικών και έξι από τους 20 κλώνους παρήγαγαν 8 ωοτόκα θηλυκά. Στους 14,5°C, 10 από τους 20 κλώνους παρήγαγαν αρσενικά και 11 από τους 20 κλώνους παρήγαγαν ωοτόκα θηλυκά. Στους 12°C, 17 από τους 20 κλώνους παρήγαγαν αρσενικά και 16 από τους 20 κλώνους ωοτόκα. Στις πειραματικές συνθήκες που προαναφέρθηκαν για τους κλώνους από την Καρδίτσα, πέντε από τους έξι κλώνους παρήγαγαν αρσενικά ενώ τρεις από τους έξι παρήγαγαν ωοτόκα θηλυκά. Στους 12°C και οι έξι κλώνοι παρήγαγαν αρσενικά καθώς και ωοτόκα. Η μεταβολή της κατηγορίας βιολογικού κύκλου στους συγκεκριμένους κλώνους, πιθανώς οφείλεται στην επίδραση της χαμηλής θερμοκρασίας στο ορμονικό σύστημα της αφίδας, το οποίο παίζει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή των διαφόρων μορφών. Κρίνεται σκόπιμη η περαιτέρω διερεύνηση του μηχανισμού που προάγει την παραγωγή σεξουαλικών μορφών σε χαμηλές θερμοκρασίες από τους συγκεκριμένους γενοτύπους και της σημασίας του στην επιβίωση και γενικότερα στην εξέλιξη του είδους.