Αξιολόγηση αποτελεσματικότητας - εκλεκτικότητας εννέα ζιζανιοκτόνων στην ελαιοκράμβη

Abstract

Το φυτό ελαιοκράμβη (Brassica napus, Οικογ. Brassicaceae) είναι ένα μονοετές είδος που πήρε το όνομά του από το λατινικό napus που σημαίνει γογγυλόριζα. Πρωτοαναφέρθηκε στην Αγγλία στα τέλη του 14° αιώνα. Στην Ελλάδα καλλιεργείται από το 2005, ως ενεργειακό φυτό ως μονοετής καλλιέργεια, για την παραγωγή biodiesel από τους ελαιοφόρους σπόρους του. Στο Αγρόκτημα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Βελεστίνο, έγιναν πειράματα για τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας - εκλεκτικότητας εννέα ζιζανιοκτόνων σε χειμερινή (Φθινόπωρο 2005, 2006) και εαρινή (ʼνοιξη 2006) καλλιέργεια ελαιοκράμβης. Το πειραματικό σχέδιο που εφαρμόστηκε για την διεξαγωγή του πειραματισμού ήταν πλήρεις τυχαιοποιημένες ομάδες (RCB). Έγιναν 11 επεμβάσεις, με τρεις επαναλήψεις για κάθε επέμβαση σε σύνολο 33 πειραματικών τεμαχίων. Κάθε πειραματικό τεμάχιο είχε πλάτος 1,5m, μήκος 2m και εμβαδόν 3ιύγ, είχε 5 γραμμές σποράς με αποστάσεις μεταξύ των γραμμών 30cm και οι αποστάσεις σποράς επί των γραμμών ήταν 5cm, 40 φυτά επί της γραμμής 200 φυτά ανά πειραματικό τεμάχιο (5 γραμμές X 40 φυτά/γραμμή). Μεταξύ των πειραματικών τεμαχίων υπήρχαν οριζοντίως και καθέτως διάδρομοι, πλάτους 50cm. Για την χειμερινή σπορά του 2005 χρησιμοποιήθηκαν σπόροι ελαιοκράμβης ποικιλίας Royal και για την εαρινή σπορά δύο ποικιλίες, η χειμερινή Royal και η εαρινή Licoly. Εφαρμόστηκαν για να αξιολογηθούν τα ζιζανιοκτόνα: 1°)ως προσπαρτικά ενσωματούμενα (ΡΡΙ) τα trifluralin και ethalfuralin 2°) ως προφυτρωτικά (PRE) τα alachlor, dimethenamid, napropamide και pendimethalin και 3°) ως με- ταφυτρωτικά (POST) τα clopyralid, mesotrione και μόνο στο εαρινό πείραμα το μίγμα fluazifop + clopyralid. Η εφαρμογή των μεταφυτρωτικών ζιζανιοκτόνων έγινε στις 30 ημέρες από την σπορά με σκοπό να ελέγχουν ζιζάνια που η ανάπτυξή τους θα απειλούσε την καλλιέργεια. Με σκοπό την διαπίστωση της αποτελεσματικότητας αντιμετώπισης των ζιζανίων μετά την εφαρμογή των προαναφερθέντων ζιζανιοκτόνων και της εκλεκτικότητας αυτών, έγινε μέτρηση και έλεγχος επί % των ζιζανιοπληθυσμών στις 15 και 30 ημέρες από την εφαρμογή των ΡΡΙ και PRE ζιζανιοκτόνων. Μετρήθηκε το % φύτρωμα του σπόρου της ελαιοκράμβης, ο αριθμός των ζιζανίων ανά πειραματικό τεμάχιο, το χλωρό και ξηρό βάρος ανά φυτό, το ύψος και η απόδοση της ελαιοκράμβης. Τα επικρατέστερα ζιζάνια (σύνολο 90%) στο χειμερινό πείραμα ήταν τα μονοετή χειμωνιάτικα ζιζάνια παπαρούνα: 40%, καπνόχορτο 20%, αγριοσινάπι 10%, πολυκόμπι 10%,αγριομάρουλο 5%, αγριοβρώμη 5%. Στην εαρινή καλλιέργεια τα επικρατέστερα ζιζάνια ήταν τα μονοετή ανοιξιάτικα: βλήτα 42%, λουβουδιά 25%, αγριομελιτζάνα 12%, αγριοτομάτα 8%, χρωζοφόρα 4%, πολυκόμπι και τα πολυετή αγρωστώδη, βέλιουρας και αγριάδα. Όλα τα ζιζανιοκτόνα έλεγξαν ικανοποιητικά (>80%) τους ζιζανιοπληθυσμούς των μονοετών ζιζανίων και στα δύο πειράματα. Στην φθινοπωρινή καλλιέργεια Royal, ο καλύτερος έλεγχος των ζιζανίων (95%) έγινε από το trifluralin. Αποτελεσματικά ήταν και τα ethalfluralin (90%), dimethenamid (88%), napropamide (85%).To alachlor έλεγξε περίπου το 57% των ζιζανίων. Στην εαρινή καλλιέργεια ο καλύτερος έλεγχος ζιζανίων έγινε από τα ζιζανιοκτόνα dimethenamid και napropamide σε ποσοστό ελέγχου 88% και 85% αντίστοιχα. To alachlor και στην εαρινή καλλιέργεια έλεγξε λιγότερο από τα προ- αναφερόμενα ζιζανιοκτόνα (έλεγχος κατά 77%) αλλά ο μικρότερος έλεγχος ζιζανίων έγινε από το clopyralid (60%). Τα mesotrione και pendimethalin ήταν τοξικά για την ελαιοκράμβη τόσο στην φθινοπωρινή όσο και στην εαρινή καλλιέργεια, στις δόσεις που εφαρμόστηκαν (75g και 132g δ.ο. /στρ., αντίστοιχα). Το χλωρό βάρος ανά φυτό ελαιοκράμβης, στην ποικιλία Royal ελαττώθηκε κατά 7% στο pendimethalin, 2% στο napropamide και 71% στο mesotrione σε σύγκριση με τον μάρτυρα. Στην ποικιλία Licoly, το χλωρό βάρος ανά φυτό ελαιοκράμβης, ελαττώθηκε κατά 34% στο pendimethalin, κατά 10% στο clopyralid και 71% στο mesotrione. Το ξηρό βάρος στην ποικιλία Royal ελαττώθηκε κατά 5%, 19%,76% και 62% όπου εφαρμόστηκαν τα ζιζανιοκτόνα: napropamide, pendimethalin, clopyralid και mesotrione αντίστοιχα και στην ποικιλία Licoly ελαττώθηκε κατά 20%, 14% και 53% όπου εφαρμόστηκαν τα ζιζανιοκτόνα pendimethalin, alachlor και mesotrione, αντίστοιχα. Το ύψος της ελαιοκράμβης στην ποικιλία Licoly, στις 110 ημέρες βρέθηκε μικρότερο σε σύγκριση με τον μάρτυρα από 5% έως 12% στις επεμβάσεις trifluralin, alachlor, dimethenamide,napropamide, ενώ δεν επηρεάστηκε καθόλου στην επέμβαση ethalfluralin. Η απόδοση μετρήθηκε σε g/φυτό στην χειμερινή ποικιλία Royal η οποία ολοκλήρωσε τον κύκλο ανάπτυξης και ωρίμανσης του φυτού. Η μεγαλύτερη απόδοση μετρήθηκε σε δείγμα φυτών από τα πειραματικά τεμάχια όπου είχε εφαρμοστεί το ζιζανιοκτόνο dimethenamid. Συμπερασματικά, από τα ζιζανιοκτόνα που εφαρμόστηκαν στα πειράματα, αυτό με την μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και εκλεκτικότητα ήταν το ethalfuralin ενώ τα clopyralid, mesotrione, pendimethalin έλεγξαν πολύ ικανοποιητικά τα ζιζάνια αλλά εμφάνισαν μειωμένη εκλεκτικότητα στην ελαιοκράμβη στις συνθήκες αυτών των πειραμάτων.