Παρακολούθηση υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων σε μήλα κατά τη διάρκεια της ψυχροσυντήρησής τους

Abstract

Σκοπός αυτής της εργασίας ήταν: η αξιολόγηση μιας αναλυτικής μεθοδολογίας για τον έλεγχο υπολειμμάτων των φυτοπροστατευτικών ουσιών στο μήλο και ιδιαίτερα τεσσάρων ουσιών, τριών εντομοκτόνων (chlorpyrifos-ethyl, deltamethrin και indoxacarb) και ενός μηκυτοκτόνου (boscalid), η παρακολούθηση των υπολειμμάτων των ανωτέρω ουσιών στα μήλα κατά τη διάρκεια της ψυχροσυντήρησης και την καταγραφή της υποβάθμισης τους με το χρόνο καθώς και κατά το στάδιο της ζωής στο ράφι, η διερεύνηση της πιθανής επίδρασης των συνθηκών της ψυχροσυντήρησης (ψυχροσυντήρηση σε ατμόσφαιρα με χαμηλή συγκέντρωση όζοντος και ψυχροσυντήρηση χωρίς όζον) στην υποβάθμιση (απομείωση) των υπολειμμάτων των φυτοπροστατευτικών ουσιών. Το πείραμα έγινε σε μήλα της ποικιλίας Granny Smith, από την περιοχή της Ζαγοράς Πηλίου και η ψυχροσυντήρηση τους στις εγκαταστάσεις του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου. Η εφαρμογή έγινε μια ημέρα μετά τη συγκομιδή των μήλων (Οκτώβριος 2012) με εμβάπτιση τους σε υδατικό διάλυμα των προαναφερομένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων σε θερμοκρασία διαλύματος 23-24 °C και για χρονικό διάστημα εμβάπτισης 4 min. Το σύνολο των εμβαπτισμένων μήλων διαιρέθηκε στα δύο και αποθηκεύτηκαν σε διαφορετικούς θαλάμους ψυχροσυντήρησης. Η μισή ποσότητα μήλων τοποθετήθηκε σε θάλαμο ψυχροσυντήρησης με ατμόσφαιρα που περιείχε 50- 60ppb όζοντος και η άλλη μισή ποσότητα σε κοινό θάλαμο ψύξης (δύο πειραματικές μεταχειρίσεις). Έτσι το πείραμα έχει δύο πειραματικές μεταχειρίσεις, που είναι τα εμβαπτισμένα μήλα που διατηρήθηκαν σε απλή ψυχροσυντήρηση (μάρτυρας) και αυτά που διατηρήθηκαν σε ψυχροσυντήρηση σε ατμόσφαιρα όζοντος. Και στις δύο μεταχειρίσεις δεν υπήρξε καμία άλλη μετασυλλεκτική επεξεργασία στα μήλα του πειράματος στους θαλάμους ψυχροσυντήρησης τους. Η παρακολούθηση της πορείας των υπολειμμάτων στα μήλα και των δύο μεταχειρίσεων έγινε με ανάλυση μήλων που λαμβάνονταν σε τακτά χρονικά διαστήματα μετά την εισαγωγή τους στη ψυχροσυντήρηση και για ένα χρονικό διάστημα περίπου έξι μηνών. Κατά τη δειγματοληψία στις 75, 150 και 180 ημέρες ψυχροσυντήρησης ελήφθησαν επιπλέον δείγματα μήλων τα οποία αφέθηκαν σε συνθήκες δωματίου υπό σκιά για μια εβδομάδα (ζωή στο ράφι) και μετά πραγματοποιήθηκε η ανάλυσή τους για τον προσδιορισμό των υπολειμμάτων, προσομοιάζοντας με αυτό τον τρόπο τις συνθήκες κατανάλωσης του προϊόντος. Σε κάθε δειγματοληψία και για κάθε μεταχείριση λαμβάνονταν 15 μήλα συνολικού βάρους ~4 kg τα οποία ακολούθως χωρίζονταν σε 3 υποδιαιρούμενα σύνολα (3 επαναλήψεις a, b, c) ώστε να ελεγχθεί η παραλλακτικότητα για κάθε δειγματοληψία. Όλα τα δείγματα μήλων επεξεργάστηκαν εντός των 24 ωρών από την έξοδό τους από τη ψυχροσυντήρηση και τα αναλυτικά δείγματα τοποθετούνταν στον καταψύκτη μέχρι την ανάλυσή τους. Για τον προσδιορισμό των υπολειμμάτων στο φυτικό ιστό των καρπών ελέγχθηκε αναλυτική μέθοδος προσδιορισμού των υπολειμμάτων chlorpyrifos-ethyl, boscalid, deltamethrin και indoxacarb στα υπό μελέτη υποστρώματα μήλων με αέρια χρωματογραφία με ανιχνευτή δέσμευσης ηλεκτρονίων (Gas Chromatography - electron capture detector, GC-ECD) μετά από εκχύλισή τους με κατανομή στην ακετόνη. Η ταυτοποίηση των chlorpyrifos-ethyl, boscalid, deltamethrin και indoxacarb στα χρωματογραφήματα του συστήματος GC-ECD έγινε με βάση το χρόνο κατακράτησης τους. Ο ποσοτικός προσδιορισμός της συγκέντρωσης των τεσσάρων φυτοπροστατευτικών ουσιών στα δείγματα μήλου έγινε με την τεχνική του εξωτερικού προτύπου με τη χρήση καμπύλης αναφοράς. Με βάση λοιπόν τις μελέτες αυτές καθώς και με τα αποτελέσματα που εξήχθησαν από τα πειράματα που πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια της παρούσας εργασίας επιβεβαιώνεται η σταθερότητα του boscalid στα φρούτα κατά τη διάρκεια της ψυχροσυντήρησης είτε αναφερόμαστε σε απλή ψύξη, είτε σε ψύξη σε ατμόσφαιρα με χαμηλή συγκέντρωση όζοντος. Επίσης, όσον αφορά στις συγκεντρώσεις chlorpyrifos παρατηρείται σχετική μείωση κατά τη διάρκεια των πειραμάτων της τάξεως του 27%. Η συγκέντρωση του deltamethrin κατά τη διάρκεια του πειράματος διαπιστώθηκε ότι διατηρείτο σταθερή στα μήλα και μόνο κατά τις δύο τελευταίες δειγματοληψίες- αναλύσεις εμφανίστηκε μία μείωση κατά 10% που συντηρούνταν σε ψυχροσυντήρηση σε συνθήκες όζοντος. Όσον αφορά το indoxacarb ουσιαστικά παραμένει σταθερή η συγκέντρωση του και στις δύο μεταχειρίσεις και δεν τείνει να μειώνεται με την ψυχροσυντήρηση.