Συγκριτική μελέτη εδαφικής τράπεζας σπόρων, σε βιολογικές και συμβατικές καλλιέργειες σιταριού στην περιοχή της Δεσκάτης Γρεβενών

Abstract

Ο πλούτος των αυτοφυών ειδών και της εδαφικής τράπεζας σπόρων είναι η βάση της βιοποικιλότητας των αγροοικοσυστημάτων. Η εντατικοποίηση όμως που υφίστανται τα αγροοικοσυστήματα τα τελευταία χρόνια έχουν διαταράξει αυτόν τον πλούτο. Σκοπός της συγκεκριμένης έρευνας ήταν η ποιοτική και ποσοτική καταγραφή της αυτοφυούς χλωρίδας και των εδαφικών σπόρων σε βιολογικές και συμβατικές καλλιέργειες σιτηρών στην περιοχή της Δεσκάτης. Επιπλέον, να χαρακτηριστεί το εν δυνάμει ευνοϊκότερο σύστημα καλλιέργειας για την αγροτική βιοποικιλότητα. Η έρευνα έλαβε χώρα το 2011 και περιλάμβανε τόσο μετρήσεις πεδίου, όσο και εργαστηριακές αναλύσεις. Οι μετρήσεις πεδίου πραγματοποιήθηκαν την άνοιξη και το φθινόπωρο του 2011 και περιλάμβαναν την καταγραφή της φυτοκάλυψης εντός κάθε αγροτεμαχίου και τη δειγματοληψία εδαφικών δειγμάτων. Η επιλογή των αγροτεμαχίων πραγματοποιήθηκε με βάση το σύστημα διαχείρισης που είχαν εφαρμόσει οι γεωργοί στην περιοχή έρευνας. Συνολικά, σε 20 αγροτεμάχια σιτηρών, 10 βιολογικής και 10 συμβατικής καλλιέργειας, πραγματοποιήθηκε απογραφή της αυτοφυούς βλάστησης και λήψη 100 εδαφικών πυρήνων (5 ανά αγροτεμάχιο) και εξετάστηκαν: ο συνολικός αριθμός αυτοφυών φυτικών ειδών, το ποσοστό επί τις εκατό (%) φυτοκάλυψης από αυτοφυή είδη, καθώς και ο δείκτης φυσιογνωμίας, η περίμετρος και η έκταση του αγρού. Εκτός όμως από τις μετρήσεις πεδίου έλαβαν χώρα και εργαστηριακές μετρήσεις και περιλάμβαναν τη προετοιμασία, την ανίχνευση, την απομόνωση και τελικά τη ταυτοποίηση των επιφανειακών εδαφικών σπόρων στα δείγματα των εδαφικών πυρήνων. Οι καλλιέργειες σιταριού με βιολογική διαχείριση παρουσίασαν υψηλότερη τιμή φυτοκάλυψης αυτοφυών ειδών, καθώς και υψηλή πυκνότητα εδαφικών σπόρων ανά m2, γεγονός που συμβάλλει στη διατροφική στήριξη της αγροτικής ζωικής ποικιλότητας. Η εδαφική τράπεζα σπόρων κυριαρχούνταν από τα φυτικά είδη: Chenopodium album. Polygonum aviculare, Portulaca oleraceae και Fummaria officinalis.