Τοπική οικονομική ανάπτυξη και ανταγωνισμός των πόλεων στην νοτιοανατολική Ευρώπη

Abstract

Ποικίλοι και ιδιαίτερα σημαντικοί είναι οι οικονομικοί, κοινωνικοί και πολιτικοί παράγοντες που συνθέτουν την εικόνα και την λειτουργία του Νέου Διεθνοποιημένου περιβάλλοντος. Από την μετάβαση στο Μετα-Φορντικό μοντέλο ανάπτυξης στις αρχές της δεκαετίας του ’70, έως την Ευρωπαϊκή Ένωση των 25 χωρών-μελών, οι ευρωπαϊκές πόλεις και επιχειρήσεις έγιναν αποδέκτες αλλαγών και εξελίξεων, οι οποίες διαφοροποίησαν το προφίλ, το ρόλο τους αλλά και την σημαντικότητα τους. Τόσο οι πόλεις όσο και οι επιχειρήσεις εισήλθαν, σε μια φάση ανασυγκρότησης, αναδημιουργίας και ταχύτητας εξέλιξης με απώτερο στόχο, την εκμετάλλευση των ευκαιριών που παράγει η νέα παγκόσμια πραγματικότητα και αγορά, προκειμένου να τονώσουν την οικονομική τους ανάπτυξη και να διαμορφώσουν το ανταγωνιστικό τους προφίλ. Με κοινό τον στόχο της ανταγωνιστικότητας, πόλεις και επιχειρήσεις, δραστηριοποιούνται και αναπτύσσονται στους ίδιους γεωγραφικούς χώρους, χρησιμοποιώντας τις δυναμικές του εξωτερικού περιβάλλοντος τους. Στο πλαίσιο αυτό ανακύπτει ένα πολύ λεπτό και σημαντικό ζήτημα, το οποίο έχει απασχολήσει τη διεθνή επιστημονική σκηνή τα τελευταία χρόνια και το οποίο αποτελεί και το αντικείμενο της παρούσας εργασίας. Το ζήτημα αυτό αφορά στη διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στην οικονομική ανάπτυξη των πόλεων και στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Προκειμένου να διαφωτίσει και να αποδώσει απαντήσεις στο ζήτημα αυτό, η παρούσα εργασία εστιάζει στο περιβάλλον των μεσαίου μεγέθους πόλεων της Νοτιοανατολικής Ευρώπης αλλά και στο περιβάλλον των μικρομεσαίων επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες στις πόλεις αυτές. Το μείζον ερώτημα που τίθεται είναι στο κατά πόσο οι δυναμικές του αστικού περιβάλλοντος (αστικά πλεονεκτήματα και πολιτικές ανάπτυξης), επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Η εργασία, χρησιμοποιώντας πρωτογενή δεδομένα επιχειρήσεων της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και εφαρμόζοντας εξειδικευμένες τεχνικές στατιστικής και οικονομετρικής ανάλυσης, συμπεραίνει ότι όντως ορισμένοι παράγοντες, όπως οι οικονομίες συγκέντρωσης, οι υποδομές σε έρευνα και ανάπτυξη αλλά και η ικανότητα των τοπικών φορέων διοίκησης να εφαρμόζουν πολιτικές, είναι δυνατόν να επηρεάσει θετικά την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.