Λήθαργος, βιολογία, μορφολογία και χημική αντιμετώπιση τεσσάρων βιοτύπων του ζιζανίου τάτουλα (Datura stramonium L.)

Abstract

Τα ζιζάνια, αποτελώντας έναν από τους βιολογικούς ρύπους ενδιαφέρουν άμεσα τη φυτοπροστασία καθιστώντας τον έλεγχό τους απαραίτητο σχεδόν σε κάθε αγροοικοσύστη μα. Αντικείμενο μελέτης της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής αποτελεί ένα ζιζάνιο με μεγάλη ιστορική διαδρομή και εξάπλωση σε όλες τις θερμές περιοχές του κόσμου. Το επιστημονικό όνομα του ζιζανίου είναι Datura stramonium, γνωστό ως τάτουλας και «διαβολόχορτο». Σκοπός της εργασίας ήταν η μελέτη του ληθάργου, της βιολογίας, της μορφολογίας και της χημικής αντιμετώπισης τεσσάρων βιοτύπων του ζιζανίου τάτουλας. Τα πειράματα διεξήχθησαν στο Εργαστήριο Ζιζανιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και στο Αγρόκτημα της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών στο Βελεστίνο Μαγνησίας. Η βλαστικότητα των σπόρων του τάτουλα μελετήθηκε σε θαλάμους ελεγχόμενης ατμόσφαιρας ως προς την θερμοκρασία και τον φωτισμό στις εξής συνθήκες: θερμοκρασία (25° C και 15° C), και σε δύο φωτοπεριόδους (24 ώρες σκοτάδι, 16/8 ώρες σκοτάδι/φως). Αξιολογήθηκαν τρεις επεμβάσεις: τρίψιμο σπόρου με γυαλόχαρτο και τοποθέτηση γιβεριλλικού οξέως lmg/L στο υπόστρωμα, 0,2 % ΝΚΟ3 στο υπόστρωμα, εμβάπτιση του σπόρου σε TESC^ia 20 λεπτά και ξέπλυμα με νερό. Επίσης μελετήθηκε η επίδραση της αποθήκευσης του σπόρου στη βλαστικότητα του. Όλοι οι βιότυποι παρουσίασαν τα υψηλότερα ποσοστά βλαστικότητας στην μεταχείριση τρίψιμο και γιβεριλλικό οξύ, ενώ οι σπόροι ενός έτους παρουσίασαν υψηλότερα ποσοστά βλάστησης σε σχέση με τους σπόρους ηλικίας ενός (1) έτους. Τα σημαντικότερα στάδια του βιολογικού κύκλου του ζιζανίου προσδιορίστηκαν με την βοήθεια της κλίμακας BBC.Η και καταγράφηκαν από την ημέρα σποράς. Η εμφάνιση των κοτυληδόνων πραγματοποιήθηκε 23-25 ημέρες μετά τη σπορά για τους τέσσερις βιότυπους ενώ το πέμπτο πραγματικό φύλλο 46-51 ημέρες. Μετά την εμφάνιση του πέμπτου φύλλου οι βιότυποι άρχισαν να διαφοροποιούν τον βιολογικό τους κύκλο, με τον κόκκινο μεγαλόφυλλο βιότυπο να τον ολοκληρώνει σε 209 ημέρες από την σπορά, τον πράσινο μεγαλόφυλλο σε 158, τον πράσινο κανονικό σε 186, και τον κόκκινο κανονικό σε 174 ημέρες. Οι μορφολογικές παρατηρήσεις έγιναν στον αγρό και έδειξαν ότι ο πράσινος μεγαλόφυλλος βιότυπος ήταν ο ψηλότερος γεγονός που μπορεί να οφείλεται είτε σε γενετικούς είτε σε περιβαλλοντικούς-κλιματικούς παράγοντες. Έγιναν και άλλες αγρονομικές μετρήσεις που αφορούσαν τον βλαστό, τα άνθη, τα φύλλα, τους καρπούς και τους σπόρους. Διαφοροποιήσεις παρουσίασαν οι κόκκινοι και οι πράσινοι βιότυποι όσον αφορά το χρώμα του βλαστού και των ανθέων τους. Για την χημική αντιμετώπιση τόσο σε συνθήκες αγρού όσο και σε συνθήκες εργαστηρίου αξιολογήθηκαν 9 ζιζανιοκτόνα: 5 προφυτρωτικά: aclonifen (Challenge 60SC), acetochlor (Harness 84 EC), dimethenamid (Spectrum 72EC), isoxaflutole (Merlin 75 WG) , napropamide (Devrinol 45 SC), 1 ενσωματούμενο: trifluralin (ΤΕΦΕΛ 48 EC) και 3 μεταφυτρωτικά: foramsulfuron (Equip 2,25%), mesotrione (Callisto 10 SC) και το sulcotrione (Mikado 30 SC). Πολύ καλό έλεγχο > 85% σε όλους τους βιοτύπους του τάτουλα έδωσαν τα προφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα acetochlor, dimethenamid, isoxaflutole και τα μεταφυτρωτικά mesotrione και sulcotrione.