Ποιότητα ζωής και υγεία παιδιών: Αντιλήψεις αθίγγανων και μη, παιδιών και γονέων

Abstract

Η ποιότητα ζωής ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως η υποκειμενική αντίληψη του ατόμου για τη θέση του στη ζωή, σε συνάρτηση με το πλαίσιο των αξιών και των πολιτισμικών χαρακτηριστικών της κοινωνίας στην οποία ζει, των προσωπικών στόχων, προσδοκιών, κριτηρίων αξιολόγησης, καθώς και των ενδιαφερόντων και ανησυχιών του (WHO, 2001). Η αντίληψη για την υγεία περιλαμβάνει τόσο το πώς αισθάνεται το άτομο για τα σωματικά και τα ψυχολογικά του χαρακτηριστικά όσο και με τον τρόπο που διαχειρίζεται τις σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να συγκριθούν οι αντιλήψεις αθίγγανων και ελλήνων παιδιών, 8-9, 10 και 11-12 ετών, καθώς και των γονιών τους, ως προς τη σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής των παιδιών. Δευτερεύων σκοπός ήταν να διαπιστωθεί η πιθανή σχέση μεταξύ των αντιλήψεων παιδιών διαφορετικής ηλικίας και κοινωνικής ομάδας και των γονιών τους, ως προς τις διαστάσεις της ποιότητας ζωής των πρώτων. Έλαβαν μέρος 228 μαθητές, 103 Αθίγγανοι και 125 έλληνες και οι γονείς τους από τους Νομούς Έβρου (περιοχή Αλεξανδρούπολης), Ροδόπης (περιοχή Κομοτηνής) και Ξάνθης (περιοχή Ξάνθης). Για τη διεξαγωγή της έρευνας χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης της Ποιότητας Ζωής που σχετίζεται με την Υγεία (KIDSCREEN Group Europe, 2006), το οποίο αποτελείται από 52 ερωτήσεις (δέκα διαστάσεις με 3 έως 7 ερωτήσεις σε κάθε μία): Σωματική ευεξία. Ψυχολογική ευεξία, Διάθεση και Συναισθήματα, Αντίληψη Εαυτού, Αυτονομία, Οικογενειακή Ζωή, Οικονομικοί πόροι. Φίλοι, Σχολικό Περιβάλλον, Κοινωνική αποδοχή. Οι ερωτήσεις απαντώνται με πενταβάθμια κλίμακα, και οι υψηλότερες τιμές αντανακλούν υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης. Η ανάλυση διακύμανσης 2(κοινωνικές ομάδες) X 3(ηλικιακές κατηγορίες) έδειξε σημαντική αλληλεπίδραση μεταξύ κοινωνικής ομάδας και ηλικίας καθώς και κύρια επίδραση κοινωνικής ομάδας και ηλικίας τόσο στις αντιλήψεις των παιδιών όσο και των γονέων τους, άλλοτε υπέρ των ελλήνων και άλοτε υπέρ των αθίγγανων. Διαπιστώθηκαν επίσης σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ των αντιλήψεων των παιδιών διαφορετικής ηλικίας και κοινωνικής ομάδας και των γονέων τους. Τα ευρήματα θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα στην εφαρμογή προγραμμάτων για την ένταξη των αθίγγανων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση καθώς και προγραμμάτων υγείας που να στοχεύουν στην προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών και επομένως της σχετικής με την υγεία ποιότητας ζωής τους. Επίσης, αντίστοιχα παρεμβατικά προγράμματα θα μπορούσαν να επηρεάσουν θετικά τις αντιλήψεις των γονιών για την ποιότητα ζωής των παιδιών τους.