Επιπτώσεις στη μορφολογία και τη φυσιολογία νεαρών φυτών βαμβακιού, καλαμποκιού, σόργου και τευτλών, από την έκθεσή τους σε υψηλές συγκεντρώσεις όζοντος (Ο3)

Abstract

Η εργασία αυτή ασχολείται με την επίδραση των υψηλών συγκεντρώσεων όζοντος (Ο3) σε φυτά μεγάλης καλλιέργειας που έχουν οικονομική σημασία για την Ελλάδα, όπως : βαμβάκι, καλαμπόκι, σόργο και ζαχαρότευτλα. Τα φυτά αυτά αποτελούν εαρινές καλλιέργειες για τη χώρα μας, επομένως βρίσκονται εκτεθειμένα στο όζον κατά το μεγαλύτερο τμήμα του βιολογικού τους κύκλου, αφού το όζον είναι ιδιαίτερα αυξημένο κατά τις θερμές, ηλιόλουστες, καλοκαιρινές ημέρες. Στο εισαγωγικό τμήμα της εργασίας γίνεται αρχικά αναφορά στη βιβλιογραφία που είναι σχετική με τη φυσική της ατμόσφαιρας και την παραγωγή του όζοντος στην τροπόσφαιρα. Στη συνέχεια αναφέρεται η βιβλιογραφία για τον τρόπο δράσης του αέριου ρύπου - όζοντος μέσα στα φυτά, μετά την εισαγωγή του από τα στόματα. Τελικά γίνεται ανασκόπηση στη βιβλιογραφία που αφορά ειδικά στην ζημία που παρουσιάζεται στις καλλιέργειες από το όζον και στους τρόπους διερεύνησης της και αντιμετώπισης ή αποκατάστασής της. Από την βιβλιογραφία γίνεται προφανές το ολοένα και αυξανόμενο ενδιαφέρον σε θέματα που αφορούν στην επίδραση αερίων ρύπων και ιδιαίτερα του Ο3 στα φυτά. Στην παρούσα εργασία γίνεται προκαταρκτική έρευνα για την επίδραση του Ο3 στα φυτά που μελετώνται (βαμβάκι, ζαχαρότευτλα, καλαμπόκι και σόργο) καθώς και την αντίδραση τους στον ρύπο. Συγκεκριμένα η μελέτη έγινε στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των φυτών (δεύτερο ζεύγος μονίμων φύλλων στο βαμβάκι, και τρίτη εβδομάδα μετά τη σπορά για τα υπόλοιπα φυτά). Τα φυτά εκτέθηκαν σε δύο συγκεντρώσεις Ο3 σε κλειστούς θαλάμους με ελεγχόμενη ροή του αερίου ενώ λειτουργούσε και θάλαμος - μάρτυρας με φίλτρο ενεργού άνθρακα. Τα συμπτώματα που εξετάστηκαν περιελάμβαναν ορατά - μακροσκοπικά καθώς και μορφολογικά και φυσιολογικά χαρακτηριστικά (χλωροφύλλη, φυλλική και ενεργός φυλλική επιφάνεια, υδατικό δυναμικό των φυτών). Κυρίως από την παρατήρηση των μακροσκοπικών συμπτωμάτων βρέθηκε ότι τα δικοτυλήδονα - πλατύφυλλα (βαμβάκι, ζαχαρότευτλα) είναι πιο ευαίσθητα από τα μονοκοτυλήδονα κάτι το οποίο επιβεβαιώνει τη μέχρι σήμερα έρευνα. Από τις μετρήσεις των υπολοίπων χαρακτηριστικών βρέθηκε ότι τα φυτά αντέδρασαν στον αέριο ρύπο (Ο3) με διαφορετική συμπεριφορά, ανάλογα το είδος, ακόμα και την ποικιλία. Οι πληροφορίες που αποκομίστηκαν από τη συγκεκριμένη έρευνα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες και αποτελούν κίνητρο για περαιτέρω διερεύνηση της επίπτωσης του Ο3 στα φυσιολογικά κυρίως χαρακτηριστικά κάτω από συνθήκες υψηλών συγκεντρώσεων του ρύπου, σε διαφορετικά στάδια του βιολογικού κύκλου των φυτών.