Επίδραση του επιπέδου φυσικής κατάστασης στους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη μεταβολικού σύνδρομου σε εφήβους

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η καταγραφή της συχνότητας του μεταβολικού συνδρόμου (ΜΣ) σε αστικές και ημιαστικές περιοχές της Στερεάς Ελλάδας και η διερεύνηση της σχέσης του συνδρόμου με την παχυσαρκία και την καρδιοαναπνευστική αντοχή. Στη μελέτη συμμετείχαν 279 μαθητές Γυμνασίου (133 αγόρια και 146 κορίτσια) ηλικίας 12-16 ετών από τις περιοχές του Πειραιά και του Σχηματαρίου. Οι συμμετέχονιες υποβλήθηκαν σε αξιολόγηση των ανθρωπομετρικών δεικτών (ύψος, βάρος, δείκτης μάζας σώματος, περιφέρεια μέσης, πάχος δερματοπτυχών) και της καρδιοαναπνευστικής αντοχής (παλίνδρομο τεστ αντοχής 20 μ.), καθώς και σε κλινικό και βιοχημικό έλεγχο. Με βάση τα όρια του δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) ανά ηλικία και φύλο εκτιμήθηκαν τα ποσοστά υπερβολικού βάρους και παχυσαρκίας του δείγματος. Υπολογίστηκε η συχνότητα συνύπαρξης >3 παραγόντων του ΜΣ, ενώ δημιουργήθηκε και ένα σκορ μεταβολικού κινδύνου, μετά από μετατροπή των τιμών των παραγόντων του ΜΣ σε μονάδες τυπικής απόκλισης. Για τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν το Student’s t-test για ανεξάρτητα δείγματα, το κριτήριο χ2 και η ανάλυση συσχέτισης. Το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε στο ρ<0.05. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 26.2% των μαθητών ήταν υπέρβαροι και το 11.1% παχύσαρκος χωρίς στατιστικά σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των δύο φύλων (χ2=2.97, ρ<0.227). Η συχνότητα του ΜΣ ήταν κατά 2.8 φορές υψηλότερη στον μαθητικό πληθυσμό της ημιαστικής περιοχής σε σύγκριση με την αστική περιοχή (11.1% έναντι 4%, χ2=4.69, ρ<0.030). Το ΜΣ διαγνώστηκε στο 7.9% των μαθητών (κορίτσια: 9%, αγόρια: 6.8%, χ2=0.44, ρ<0.509). Το σκορ μεταβολικού κινδύνου σχετίστηκε θετικά με τους δείκτες παχυσαρκίας (τ μεταξύ 0.41 και 0.56, ρ<0.0005) και αρνητικά με την καρδιοαναπνευστική αντοχή (γ=-0.204, ρ<0.001), ωστόσο η τελευταία συσχέτιση εξανεμίστηκε όταν η περιφέρεια μέσης εξαιρέθηκε από το συνολικό σκορ μεταβολικού κινδύνου. Τα αποτελέσματα αυτά φανερώνουν ότι στα παιδιά, όπως και στους ενήλικες, η συνύπαρξη παχυσαρκίας και χαμηλής καρδιοαναπνευστικής αντοχής συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ΜΣ. Κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα που ευαισθητοποιούν τα παιδιά σε θέματα υγιεινής διατροφής και φυσικής δραστηριότητας μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της παχυσαρκίας και των μεταβολικών διαταραχών που οδηγούν στην εμφάνιση του ΜΣ.