Μελέτη αύξησης, ανάπτυξης και συμπεριφοράς της αφίδας Myzus persicae (Sulzer) σε διαφορετικούς ξενιστές

Abstract

Μελετήθηκαν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά δεκαοχτώ κλώνων της αψίδας Myzus persicae (Sulzer) για δύο γενιές εκτροφής σε καπνό, πιπεριά και μία γενιά στο λάχανο. Οι κλώνοι συλλέχθηκαν από τα Λεχώνια Μαγνησίας (τέσσερις από ζιζάνια και τέσσερις από ροδακινιά), την Κατερίνη (τρεις από ζιζάνια και τέσσερις από ροδακινιά) και την Καρδίτσα (τρεις από ζιζάνια). Η μελέτη έγινε στα δύο πρώτα πλήρως αναπτυγμένα φύλλα κάθε φυτού χρησιμοποιώντας κλωβούς φύλλου με κλιπ (clip cages). Εξετάσθηκαν ο χρόνος από τη γέννηση μέχρι τη παραγωγή του πρώτου απογόνου (Td), ο ενδογενής ρυθμός αύξησης (rm), ο αριθμός απογόνων ανά ημέρα, ο συνολικός αριθμός απογόνων, η διάρκεια ζωής του ενήλικου και η νυμφική θνησιμότητα. Επιπλέον, στη πρώτη γενιά, μετρήθηκε το βάρος ενήλικων άπτερων παρθενογενετικών θηλυκών. Επίσης, εξετάστηκε η επιλογή ξενιστή μεταξύ καπνού και πιπεριάς ενήλικων άπτερων παρθενογενετικών αψίδων. Τα ενήλικα θηλυκά ελευθερώνονταν σε τρυβλία με δακτυλίους καπνού και πιπεριάς και καταγραφόταν μετά από τρεις ώρες η επιλογή τους. Όλα τα πειράματα έγιναν σε βιοκλιματικούς θαλάμους με σταθερές συνθήκες θερμοκρασίας (20°C), σχετικής υγρασίας (50±10%), φωτοπεριόδου (Φ16:8Σ) και ένταση φωτός 4-5Klux. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης των δεδομένων (Nested Anova) έδειξαν ότι οι παράγοντες «περιοχή-ξενιστής προέλευσης», «κλώνος», «γενιά» είχαν σημαντική επίδραση στα δημογραφικά χαρακτηριστικά των αψίδων που εκτράφηκαν στον καπνό και την πιπεριά. Οι αψίδες που συλλέχθηκαν από ζιζάνια και ροδακινιά στα Λεχώνια είχαν τη μικρότερη απόδοση στον καπνό. Συγκεκριμένα, η μέση τιμή του βάρους, του rm, του αριθμού απογόνων ανά ημέρα και του συνολικού αριθμού απογόνων των κλώνων από τα Λεχώνια ήταν σημαντικά μικρότερη από αυτή που παρατηρήθηκε στους κλώνους από την Κατερίνη και την Καρδίτσα. Επίσης, η μέση τιμή του Td και της νυμφικής θνησιμότητας (έλεγχος X2) των κλώνων και από τους δυο ξενιστές από τα Λεχώνια ήταν σημαντικά μεγαλύτερη από αυτή των κλώνων από τις άλλες περιοχές. Αντίθετα οι αψίδες από τα Λεχώνια είχαν καλύτερη απόδοση στην πιπεριά. Η μέση τιμή του Td των κλώνων που συλλέχθηκαν από ζιζάνια και ροδακινιά στα Λεχώνια ήταν σημαντικά μικρότερη από αυτή των κλώνων από ζιζάνια και ροδακινιά στην Κατερίνη. Η μέση τιμή του rm στους κλώνους από ζιζάνια από τα Λεχώνια ήταν σημαντικά μεγαλύτερη από αυτή που παρατηρήθηκε στους κλώνους από τις άλλες περιοχές. Οι κλώνοι από ζιζάνια στα Λεχώνια είχαν σημαντικά μεγαλύτερες μέσες τιμές αριθμού απογόνων ανά ημέρα και συνολικού αριθμού απογόνων από τους κλώνους που συλλέχθηκαν από την Κατερίνη. Η νυμφική θνησιμότητα των κλώνων από τα Λεχώνια (και από τους δύο ξενιστές που συλλέχθηκαν) ήταν σημαντικά μικρότερη από αυτή που παρατηρήθηκε στους κλώνους από την Κατερίνη (έλεγχος X2). Παρατηρήθηκε παραλλακτικότητα των κλώνων σε κάθε περιοχή που πιθανόν οφείλεται στην ύπαρξη γενοτύπων με διαφορετική ικανότητα ανάπτυξης στον ίδιο ξενιστή. Επιπλέον, τα αποτελέσματα της ανάλυσης Nested έδειξαν σημαντική επίδραση του παράγοντα «γενιά» στις παραμέτρους που εξετάσθηκαν. Στη δεύτερη γενιά εκτροφής παρατηρήθηκε καλύτερη απόδοση των αφίδων στον καπνό και την πιπεριά, πιθανόν λόγω προσαρμογής. Συγκεκριμένα, αυξήθηκε ο ενδογενής ρυθμός αύξησης και μειώθηκε ο χρόνος ανάπτυξης και η θνησιμότητα στους περισσότερους κλώνους. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρότι παρατηρήθηκε βελτίωση των χαρακτηριστικών των αφίδων κατά την δεύτερη γενιά εκτροφής στον καπνό και την πιπεριά και ενδοτοπική παραλλακτικότητα, το κύριο αποτέλεσμα της παρούσας εργασίας ήταν η διαφορά στην απόδοση κλώνων που προέρχονταν από διαφορετικές περιοχές. Παρατηρήθηκε μικρή απόδοση όλων των κλώνων κατά την εκτροφή τους για μία γενιά σε λάχανο. Οι κλώνοι από την Καρδίτσα είχαν σημαντικά μεγαλύτερες μέσες τιμές βάρους (177,3 pgr.), rm (0,1878), συνολικού αριθμού απογόνων (17,3) και αριθμού απογόνων ανά ημέρα (0,68) από τους κλώνους που συλλέχθηκαν από τις άλλες περιοχές. Από τα αποτελέσματα του πειράματος επιλογής βρέθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κλώνων από διαφορετικές περιοχές ως προς το ποσοστό των αφίδων που επέλεξαν καπνό ή πιπεριά. Οι αφίδες από ζιζάνια και ροδακινιά στα Λεχώνια επέλεξαν περισσότερο την πιπεριά (53,0%, 42,5% αντίστοιχα). Οι αφίδες από την Κατερίνη και την Καρδίτσα επέλεξαν περισσότερο τον καπνό. Συγκεκριμένα, στις αφίδες της Κατερίνης το ποσοστό που επέλεξε καπνό ήταν 41,5% (αφίδες από ροδακινιά) και 42,7% (αφίδες από ζιζάνια) και στις αφίδες από τη Καρδίτσα ήταν 49,5%. Φαίνεται ότι οι κλώνοι από τα Λεχώνια δεν ανήκουν στη φυλή που αποικίζει τον καπνό αντίθετα με τους κλώνους που συλλέχθηκαν από περιοχές που καλλιεργείται εκτεταμένα ο καπνός. Τα αποτελέσματα συμφωνούν με προηγούμενες γενετικές και μορφομετρικές μελέτες που διαφοροποίησαν κλώνους από τις παραπάνω περιοχές. Τα αποτελέσματα συζητούνται σε σχέση με τους μηχανισμούς που πιθανόν επηρεάζουν τη σχέση φυτό-αφίδα.