Το ανάγλυφον των Αγίων Αναργύρων εις τον Άγιον Μάρκον της Βενετίας
Öffnen
Autor
Ξυγγόπουλος, Α.Datum
1966Language
el
Verlag
Υπηρεσία Αρχαιοτήτων και Αναστηλώσεως
Schlagwort
Bibliographic details
Αρχαιολογικόν Δελτίον, 1965, Τόμος 20, Μελέται/Μέρος Α’, 84-95.
Access
free
Journal title
Αρχαιολογικόν Δελτίον
Zusammenfassung
Dans l’interieur de l’eglise de Saint - Marc de Venise est encastre un relief
byzantin bien connu qu’on date du XIIe s. et qui represente, surdeux zones superposees,
deux couples des saints Anargyres, Come et Damien (PI. 47 ). L’identification
du couple des deux saints en buste de la zone superieure ne presente pas
de difficultes : la figure feminine qui se trouve entre eux prouve d’une maniere
absolument sure, comme le montre la comparaison avec des monuments analogues,
qu’il s’agit des saints Come et Damien les Asiates, fetes par l’Eglise orthodoxe
le Ier novembre. En effet, cette figure feminine n’est autre que sainte Theodote,
la mere de ce couple d’ Anargyres. II est vrai que dans I’iconographie byzantine
Come et Damien les Asiates portent, sauf quelques rares exceptions, une courte
barbe et des moustaches. Mais les figures imberbes du relief en question, il est bien
sur qu’ elles continuent une tr0s vieille tradition iconographique, comme le prouve
l’image de saint Come sur le petit coffret en bois du Musee de Berlin ( Ve / VIe s.)
provenant d’Achmim (PI. 49γ).
Quant au couple des saints Come et Damien, representes en pied et sous
des arcades sur la zone inferieure du relief, leur identifition est assez difficile. II
faut toutefois exclure les saints Come et Damien les Arabes, commemores le 17
octobre, car ceux-ci, depuis deja Γ epoque paleochretienne, sont representes barbus.
La coiffure de ces saints sur le relief de Saint-Marc est tres caracteristique.
Elle presente une similitude incontestable avec celle des portraits appartenant a
l’epoque qui va des dernieres annees du regne de Gallien ( +263 ) jusqu’ a la fin
du IIIe ou le debut du IVe si£cle. On aura la preuve en comparant les figures du
relief ( P1. 48 α - β ) avec la tete de jeune homme du Musee National d’Athenes ( P1.
48γ). Si on a sous les yeux le fait que les saints Come et Damien les Romains ont subi
le martyre, selon le synaxaire du ler juillet, au temps de l’empereur Carinus ( 283 -
285 ), on pourrait conclure avec beaucoup de probabilite, a mon sens, qu’ils sont
ceux-ci qu’on voit representes sur la zone inferieure du relief. Nous avons done
ici la copie d’une tres ancienne representation de ces martyres qui leur etait peut -
etre contemporaine.
D’ apr£s le synaxaire du ler juillet, la celebration de la fete des saints Come
et Damien les Romains avait lieu a Constantinople, dans leur eglise construite par
Paulinus, l’ami de l’empereur Theodose II. Cette eglise etait, parait - il, la seule
ou du moins la plus cel^bre de la Capitale, dediee aux saints Anargyres les Romains.
Il est done assez probable, a mon avis, que le relief de Saint-Marc provient de
cette vieille eglise et qu’il copie une ic6ne cultuelle tr6s ancienne qui y etait conserv£
e. Que l’icone enfin dont nous avons la copie tres probable sur le relief en question,
se trouvait a Constantinople, est prouve par le petit reliquaire en argent dore,
conserve au Palais des Armures du Kremlin a Moscou, qui provient tres probablement
de la Capitale et sur lequel on voit les deux Anargyres presque identiques
a ceux du relief de Saint - Marc (PI. 49 δ ).