Μετάδοση του μη έμμονου ιού Υ της πατάτας (PVYN) με άπτερες αφίδες Myzus persicae (Hemiptera: Aphididae) σε διάφορες ποικιλίες καπνού

Abstract

Η αφίδα Myzus persicae (Sulzer) (Hemiptera, Aphididae), γνωστή και ως η πράσσινη αφίδα της ροδακινιάς, είναι εξαιρετικά πολυφάγο είδος αφού προσβάλλει περισσότερα από 400 είδα φυτών σε όλες τις ηπείρους. Εκτός από την αξιόλογη άμεση ζημιά που προκαλεί, θεωρείται και ένας από τους πιο αποτελεσματικούς φορείς πολλών ιώσεων. Πραγματοποιώντας επιφανειακά νύγματα δοκιμών διάρκειας λίγων δευτερολέπτων, μπορεί να μεταδώσει αποτελεσματικά πάνω από 100 φυτικούς ιούς, μεταξύ των οποίων και ο μη έμμονος ιός Υ της πατάτας (Potato virus Υ, PVY). Στην παρούσα διατριβή, ελέγχθηκε η αποτελεσματικότητα μετάδοσης της νεκρωτικής φυλής του ιού Υ της πατάτας (PVYN), από άπτερα άτομα της αφίδας Μ. persicae, σε φυτά καπνού διαφορετικών ποικιλιών. Η ανάπτυξη των αποικιών των αφίδων έγινε στο εργαστήριο υπό ελεγχόμενες συνθήκες, ενώ οι αρχικοί κλώνοι των αποικιών προέρχονταν από τις περιοχές της Μελικής του νομού Ημαθίας και την περιοχή των Λεχωνίων του νομού Μαγνησίας. Μορφομετρικές και μοριακές μελέτες στον πληθυσμό της Myzus persicae, των δύο αυτ ων περιοχών, έδειξαν ότι, οι πληθυσμοί που προέρχονται από τη μελική, ανήκουν στο υποείδος Μ. persicae nicotianae, το οποίο παρουσιάζει ε- ξειδίκευση στην επιλογή του ξενιστή και συγκεκριμένα αποικίζει τον καπνό Nicotiana tabacum L. (Solanaceae). Οι πληθυσμοί που προέρχονται από τα Λεχώνια, ανήκουν στο τάξο Μ. persicae sensu stricto (s. str.) το οποίο είναι πολυφάγο. Αποικίζει τον καπνό όσο και άλλους δευτερεύοντες ξενιστές. Η μετάδοση του ιού πραγματοποιήθηκε στο εργαστήριο. Την πηγή μόλυνσης αποτέλεσαν φυτά καπνού, στα οποία ο ιός μεταδόθηκε με μηχανική μετάδοση. Ο χρόνος πρόσληψης και μετάδοσής του ήταν ελεγχόμενος. Συγκεκριμένα, ο χρόνος πρόσληψης του ιού από το μολυσμένο φυτό, ήταν τρία λεπτά, και ο χρόνος διατήρησης των αφίδων στα υγιή φυτά καπνού ήταν δέκα λεπτά. Σε χρονικό διάστημα δεκαπέντε (15) ημερών μετά την αφιδομετάδοση, τα φυτά καπνού εξετάστηκαν με την μέθοδο ELISA για την ανίχνευση του PVYN. Η στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι: α)και το εξειδι- κευμένο (Μ. persicae nicotianae) και το πολυφάγο (Μ. persicae sensu stricto) είδος μεταδίδουν αποτελεσματικά τη νεκρωτική φυλή του PVY και β) ο παρά8 γοντας ποικιλία δεν παίζει σημαντικό ρόλο στη μετάδοση του ιού, αφού τα άτομα αναγνωρίζουν το είδος ως ξενιστή και μεταδίδουν τον ιό. Αξίζει να σημειωθεί η σημασία της παρουσίας του είδους Μ. persicae σε μια περιοχή όπου καλλιεργείτε καπνός. Η εξειδίκευση που παρουσιάζει το υποείδος Μ. persicae nicotianae στον καπνό, αλλά και η μη απόρριψή του ςω ξενιστή από το υποείδος Μ. persicae sensu stricto, έχει ως αποτέλεσμα τη γρήγορη αύξηση του πληθυσμού των αφίδων. Το μεγάλο μέγεθος του πληθυσμού των αφίδων σε συνδυασμό με τη μεγάλη μολυσματική ικανότητα που παρουσιάζουν και τις ευνοϊκές περιβαλλοντικές συνθήκες που ενδεχόμενα να επικρατήσουν, συμβάλλουν στην εκδήλωση επιδημίας. Συνεπώς, η παραγωγή των καπνοφυτειών θα μειωθεί, τόσο στην παραγωγή όσο και ποιοτικά. Για τον περιορισμό των δυσμενών επιπτώσεων στην παραγωγή, απαιτείται η εφαρμογή των κατάλληλων τεχνικών και μεθόδων στον κατάλληλο χρόνο, ώστε να διατηρηθεί ο πληθυσμός των αφίδων κάτω από το επίπεδο οικονομικής ζημιάς.