Εκπαιδευτική διοίκηση και φύλο : η περίπτωση προαγωγής και ανέλιξης σε ηγετικές θέσεις των γυναικών στην β/θμια εκπαίδευση Θεσσαλίας

Abstract

Εισαγωγή : Τις τελευταίες δεκαετίες στο διεθνή χώρο , το ζήτημα της εκπαιδευτικής διοίκησης και ηγεσίας βρίσκεται στο επίκεντρο πολλών σύγχρονων εκπαιδευτικών συστημάτων, καθώς θεωρείται ότι σχετίζεται άμεσα με τη λειτουργία και την αποδοτικότητα των εκπαιδευτικών οργανισμών. Η διεθνής βιβλιογραφία έχει να παρουσιάσει πλούσιο κοινωνιολογικό προβληματισμό σχετικά με τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των δύο φύλων και κυρίως με τη συμμετοχή των γυναικών στη διοικητική ιεραρχία του εκπαιδευτικού συστήματος. Σκοπός : Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνηθεί η θέση της γυναίκας στην εκπαιδευτική διοίκηση καθώς και τα εμπόδια υποεκπροσώπησής της σε στελεχιακές θέσεις της . Υλικό και μέθοδος :Στην έρευνα συμμετείχαν 150 γυναίκες εκπαιδευτικοί της Β/θμιας Εκπαίδευσης στην Περιφέρεια Θεσσαλίας. Χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις κλειστού τύπου. Τα σχολεία στα οποία υπηρετούσαν οι εκπαιδευτικοί του δείγματος επιλέχτηκαν με τυχαίο και διαστρωματοποιημένο τρόπο από τα Γυμνάσια, τα Γενικά και τα Επαγγελματικά Λύκεια όλων των νομών της Θεσσαλίας. Ο κύριος κορμός του ερωτηματολογίου χωρίστηκε σε πέντε άξονες που αφορούσαν στην ανίχνευση των εμποδίων για την προαγωγή και ανέλιξη της γυναίκας σε ηγετικές θέσεις. Ζητήθηκε από τους ερωτώμενους να δείξουν το βαθμό συμφωνίας ή διαφωνίας τους με τις δηλώσεις σε πεντάβαθμη κλίμακας τύπου Eikert. Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με το πρόγραμμα SPSS 18.0. Το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε σε ρ<0,05. Αποτελέσματα : Η μέση ηλικία των γυναικών του δείγματος ήταν 40,08 έτη (±8,9). Το οικείο περιβάλλον ήταν κυρίως εκείνο που παρώθησε τις εκπαιδευτικούς του δείγματος να υποβάλλουν αίτηση υποψηφιότητας για διευθυντική θέση. Σχεδόν το σύνολο των ατόμων του δείγματος (98,7%) δήλωσε ότι η ισορροπία μεταξύ των δύο φύλων μπορεί να βελτιώσει το σχολικό κλίμα, όπως και το ότι η αξιολόγηση με αντικειμενικά κριτήρια θα βοηθήσει στην ανάληψη των θέσεων από το γυναικείο φύλο. Οι οικογενειακές υποχρεώσεις, αλλά και οι ίδιες οι γυναίκες θεωρούνταν από την πλειονότητα των καθηγητριών υπεύθυνες για την υποεκπροσώπηση των γυναικών στην εκπαιδευτική διοίκηση. Στον άξονα του φύλου παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά σε σχέση με τους νομούς που υπηρετούσαν οι εκπαιδευτικοί. Οι καθηγήτριες του νομού Μαγνησίας έτειναν να συμφωνούν περισσότερο τις ερωτήσεις του συγκεκριμένου άξονα, δηλώνοντας ότι το φύλο προδιαγράφει την πορεία του καθηγητή στις ηγετικές θέσεις της εκπαίδευσης. Στους άξονες ηγεσίας, φύλου και στον άξονα φεμινισμού, οι καθηγήτριες που υπηρετούσαν σε μεγαλύτερες σχολικές μονάδες έτειναν να συμφωνούν περισσότερο με τις ερωτήσεις που περιέχονταν στις αντίστοιχες κλίμακες. Συμπεράσματα : Η προσφορά στην εκπαίδευση αναφέρεται ως ο κυριότερος λόγος επιδίωξης διευθυντικής θέσης, ενώ οι οικογενειακές υποχρεώσεις και τα κοινωνικά στερεότυπα θεωρούνται από την πλειονότητα των καθηγητριών ως βασικοί λόγοι για την υποεκπροσώπηση των γυναικών στην εκπαιδευτική διοίκηση. Οι ευκαιρίες σταδιοδρομίας θα πρέπει προσφέρονται με αντικειμενικά κριτήρια σε όσους έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις της σύγχρονης εκπαίδευσης, ενώ παράλληλα θα δίνεται η δυνατότητα προσαρμογής σε ένα μεταβαλλόμενο εκπαιδευτικό περιβάλλον σε όλους τους εκπαιδευτικούς, ανεξάρτητα από το φύλο τους.