Απόψεις εκπαιδευτών ενηλίκων σχετικά με τον εκπαιδευτικό τους ρόλο

Abstract

Στην παρούσα έρευνα διερευνούνται οι απόψεις 12 εκπαιδευτών ενηλίκων του Κέντρου Εκπαίδευσης Ενηλίκων του νομού Λάρισας σχετικά με τον επαγγελματικό τους ρόλο. Τα αποτελέσματα της εμπειρικής έρευνας έδειξαν ότι η εικόνα που έχουν οι εκπαιδευτές ενηλίκων για τον σύγχρονο επαγγελματικό τους ρόλο, συνάδει, σε γενικές γραμμές, με τις απαιτήσεις του έργου τους. Συγκεκριμένα, οι εκπαιδευτές κατανοούν την έννοια του ενήλικου εκπαιδευόμενου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του. Οι ερωτηθέντες δηλώνουν, επίσης, ότι εφαρμόζουν τις γνώσεις των βασικών αρχών της μάθησης ενηλίκων στα τμήματά τους. Ταυτόχρονα, έχουν επίγνωση των προϋποθέσεων που θα μπορούσαν να διασφαλίσουν την αποτελεσματική μάθηση των ενηλίκων. Φροντίζουν μάλιστα για τη διαμόρφωση εκείνων των παραγόντων που οδηγούν στην κατάκτηση της νέας γνώσης. Την ίδια στιγμή, αντιλαμβάνονται ότι επιβάλλεται η απομάκρυνσή τους από το παραδοσιακό μοντέλο του απλού μεταβιβαστή γνώσεων. Για τον λόγο αυτό ταυτίζουν το ρόλο τους με εκείνον του εμψυχωτή-παρακινητή της μαθησιακής διεργασίας. Οι εκπαιδευτές αντιλαμβάνονται ότι οφείλουν οι ίδιοι να αποτελόσουν μαθησιακό πρότυπο, εφαρμόζοντας τη διαδικασία της «απομάθησης» και δίνοντας το καλό παράδειγμα στους εκπαιδευόμενούς τους. Ωστόσο, η φοβία κάποιων εκπαιδευτών να παραδώσουν τα ηνία στους εκπαιδευόμενους, μάς προβληματίζει ιδιαίτερα. Οι ερωτηθέντες εκπαιδευτές αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα όχι μόνο της γνώσης του αντικειμένου διδασκαλίας, αλλά και των δεξιοτήτων που ο εκπαιδευτής ενηλίκων αναμένεται να κατέχει. Ωστόσο, η απουσία οποιασδήποτε προσπάθειας για τη δημιουργία αμφίδρομης σχέσης εκπαιδευτή-εκπαιδευομένων γίνεται αισθητή. Επίσης, η άγνοια τους γύρω από την αντιμετώπιση των λαθεμένων απαντήσεων των εκπαιδευομένων τους είναι έκδηλη. Καταφέρνουν, παράλληλα, να ξεπερνούν τα εμπόδια του εκπαιδευτικού πλαισίου, διαμορφώνοντας τον χώρο, οργανώνοντας κατάλληλα τον χρόνο, προσαρμόζοντας την ύλη στις ανάγκες της εκάστοτε εκπαιδευτικής ομάδας και κάνοντας ευρεία χρήση εποπτικών μέσων. Ωστόσο, οι ελλείψεις των εκπαιδευτών ενηλίκων εντοπίζονται κυρίως στη χρήση ενεργητικών μεθόδων διδασκαλίας. Κάποιοι εκπαιδευτές συγχέουν μάλιστα τα εποπτικά μέσα με τις τεχνικές διδασκαλίας. Παράλληλα, οι ερωτηθέντες εκπαιδευτές βοηθούν τους εκπαιδευόμενους να ξεπεράσουν τα προβλήματα της καθημερινότητά τους, προσφέροντάς τους ψυχολογική υποστήριξη. Η πλειοψηφία των εκπαιδευτών θεωρεί το άγχος ανασταλτικό παράγοντα της όλης διαδικασίας μάθησης και κύρια αιτία εμφάνισης «δύσκολων» χαρακτήρων σε ένα τμήμα μάθησης ενηλίκων. Ωστόσο, μερίδα εκπαιδευτών αποδίδει την εμφάνιση «δύσκολων» χαρακτήρων σε έναν συνδυασμό διαφορετικών κάθε φορά παραγόντων. Τέλος, οι εκπαιδευτές κατανοούν την ανάγκη για επιπλέον επιμόρφωση, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στο έργο τους. Έτσι, αποδεικνύεται ότι η συνεχή εξειδίκευση των εκπαιδευτών ενηλίκων των προηγούμενων ετών αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα στη διασφάλιση της αποτελεσματικής μάθησης και στην παγίωση του επαγγελματικού τους ρόλου.