Παραγωγή διδακτικού υλικού για την ανάπτυξη κριτικού οπτικού γραμματισμού μέσα από έντυπα διαφημιστικά κείμενα σε μαθητές/ριες ΣΤ' τάξης Δημοτικού

Abstract

Η παρούσα εργασία αποτελεί την αποτύπωση των θεωρητικών αναζητήσεων και προβληματισμών, των πραξιακών ενεργειών και της εφαρμογής, καθώς και των συμπερασμάτων αυτής της σύζευξης και της αλληλοτροφοδότησης, στα πλαίσια της επίτευξης ενός στόχου: της ανάπτυξης κριτικού οπτικού γραμματισμού με βάση έντυπες διαφημίσεις σε μαθητές/τριες ΣΤ' Δημοτικού Σχολείου. Τα τμήματα - κεφάλαια της εργασίας είναι τρία και οι τίτλοι τους, υπό μορφή λογοπαιγνίων, δίνουν «σημειωτικά» το στίγμα του περιεχομένου τους. Στο πρώτο κεφάλαιο, με τον τίτλο «Θεωρία (Πράξης)», αναπτύσσεται το θεωρητικό πλαίσιο που διέπει το εγχείρημα. Το κεφάλαιο χωρίζεται σε δύο διακριτές υπο- ενότητες. Η πρώτη αφορά στον γραμματισμό και η δεύτερη στη διαφήμιση. Αναλύεται η έννοια του γραμματισμού από τη γέννησή του, περιγράφεται η εξέλιξή του, οι μεταλλάξεις του εξαιτίας της ιστορικότητας και της αλλαγής των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών και τεκμηριώνεται η αδήριτη αναγκαιότητα για έναν γραμματισμό, υπό οποιαδήποτε μορφή, με το στοιχείο της αμφισβήτησης και της κριτικής ως ζωτικό του συστατικό, ιδιαίτερα υπό τις παρούσες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Η διαφήμιση, της οποίας η μεταλλασσόμενη ύπαρξη τείνει να καταλάβει τον φα- ντασιακό μας χώρο, «εποικίζοντας» διαρκώς μεγαλύτερο πεδίο από την κοινωνική σημασιοδότηση και της οποίας οι επιδράσεις στη σημερινή κοινωνική συγκυρία είναι τέτοιες που κατασκευάζουν στάσεις, αξίες, συμπεριφορές και ιδεολογίες και εν τέλει μια «ασύνειδη» συνείδηση, αναλύεται στη δεύτερη υποενότητα. Στο ίδιο κεφάλαιο, γίνεται μια προσπάθεια να συνεχθούν και να συνδεθούν τα δύο αυτά «σημειωτικά» πεδία υπό το πρίσμα της Κοινωνικής Σημειωτικής, που αποτελεί το εργαλείο ανάλυσης και ερμηνείας των Σημείων στην όποια τους έκφανση. Στο δεύτερο κεφάλαιο, με τίτλο «Πράξη (Θεωρίας)», περιγράφεται ο σχεδιασμός και η εφαρμογή της Διδακτικής Παρέμβασης. Επιχειρείται η δοκιμασία των θεωρητικών αρχών που βαστάζουν τον σχεδίασμά στην βάσανο της Πράξης με τον νου και το βλέμμα στον τελικό σκοπό. Στο τρίτο κεφάλαιο, τέλος, με τίτλο «Θεώρηση Πράξης (Αποτίμηση)», αναλύονται και ερμηνεύονται τα αποτελέσματα της Διδακτικής Παρέμβασης και με βάση αυτά αποτιμάται το όλο εγχείρημα.