Αξιολόγηση αναγνωστικής ικανότητας μαθητών/μαθητριών 8 έως 11 ετών με δυσκολίες στο γραπτό λόγο και προβλήματα προσοχής

Abstract

Η ανάγνωση αποτελεί μία από τις ουσιαστικότερες γνωστικές διεργασίες και έχει ως κυριότερο σκοπό της την επικοινωνία. Συμβάλει καθοριστικά στην διαμόρφωση της κοινωνικής συμπεριφοράς αφού σχετίζεται άμεσα με την πνευματική και υλική ενίσχυση του ατόμου, τη σχέση του με άλλα άτομα και ερεθίσματα, με πολιτισμούς και νοοτροπίες. Στόχος της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνηθεί αν υπάρχουν διαφορές στην αναγνωστική ικανότητα μεταξύ μαθητών/μαθητριών με αναγνωστικές δυσκολίες, προβλήματα προσοχής και χωρίς δυσκολίες, όσον αφορά την αποκωδικοποίηση, τις στρατηγικές ανάγνωσης και την κατανόηση του γραπτού λόγου. Ακόμα, να διερευνηθεί η σχέση μεταξύ των μεταβλητών αποκωδικοποίησης και κατανόησης του γραπτού λόγου σε μαθητές/μαθήτριες 8 έως 11 ετών. Τέλος, να διερευνηθεί αν υπάρχουν διαφορές στην αναγνωστική επίδοση (αποκωδικοποίηση, στρατηγικές ανάγνωσης και κατανόηση) μαθητών/μαθητριών με δυσκολίες στο γραπτό λόγο ανά σχολική βαθμίδα. Το δείγμα αποτελείται από τριάντα ένα (31) παιδιά, από τα οποία δεκαεφτά (17) αγόρια και δεκατέσσερα (14) κορίτσια, χωρισμένα σε τρεις ομάδες: την ομάδα των αναγνωστικών δυσκολιών (11 παιδιά), την ομάδα των προβλημάτων προσοχής (9 παιδιά) και την ομάδα ελέγχου (11 παιδιά) από την τρίτη μέχρι και την πέμπτη δημοτικού. Από τους/τις μαθητές/μαθήτριες ζητήθηκε να διαβάσουν μία λίστα με ψευδολέξεις, μία λίστα με λέξεις, ένα κείμενο και σε άλλα τρία κείμενα να απαντήσουν σε ερωτήσεις κατανόησης. Οι δοκιμασίες αυτές είναι τμήματα από το Τεστ Εντοπισμού Λαθών Ανάγνωσης (ΤΕΑΑ). Συνοπτικά τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι υπάρχουν ποιοτικές διαφορές μεταξύ των παιδιών με αναγνωστικές δυσκολίες και αυτών με προβλήματα προσοχής μόνο ως προς την ικανότητα αναγνωστικής ακρίβειας, πράγμα που συμφωνεί με την άποψη ότι τα παιδιά με αναγνωστικές δυσκολίες έχουν περισσότερες δυσκολίες σε επίπεδο φωνολογικής και ορθογραφικής επεξεργασίας απ' ότι ol μαθητές/μαθήτριες με προβλήματα προσοχής. Επίσης, εντοπίσθηκαν διαφορές μεταξύ των παιδιών με αναγνωστικές δυσκολίες ή με προβλήματα προσοχής και τυπικών αναγνωστών, κυρίως, στην αποκωδικοποίηση και κατανόηση, ενώ ol διαφορές αυτές ήταν πιο έντονες στην περίπτωση των παιδιών με προβλήματα προσοχής. Η παρούσα έρευνα έδειξε ότι τα παιδιά του δείγματος χρησιμοποιούν περισσότερο τις γραφοφωνημικές πληροφορίες για να αποκωδικοποιήσουν τις λέξεις. Δεν φαίνεται να διαθέτουν στρατηγικές που θα βοηθούσαν στην παράλληλη νοηματική επεξεργασία του κειμένου κατά την ανάγνωση. Οι μεγαλύτερης ηλικίας μαθητές/μαθήτριες με μαθησιακές δυσκολίες στο παρόν δείγμα είχαν καλύτερη επίδοση έναντι των μαθητών/μαθητριών μικρότερης ηλικίας στη χρήση σημασιολογικών στρατηγικών και στην ικανότητα αποκωδικοποίησης αναφορικά όμως μόνο με το ποσοστό παραλείψεων. Τέλος, η παρούσα έρευνα έδειξε ότι υπάρχει μέτρια σχέση μεταξύ αναγνωστικής ευχέρειας και κατανόησης κειμένου στο δείγμα συνολικά (παιδιά με και χωρίς αναγνωστικέ δυσκολίες ). Λόγω του μικρού αριθμού μαθητών/μαθητριών δεν υπήρχε η δυνατότητα να διερευνηθεί η παραπάνω σχέση σε συνάρτηση με την ηλικία. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε εδώ ότι τα αποτελέσματα αυτά είναι ενδεικτικά και αναφέρονται σε παιδιά με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Το δείγμα ήταν αρκετά μικρό και η διαδικασία συλλογής των δεδομένων έγινε στο χώρο του σχολείου και όχι σε έναν εργαστηριακό χώρο. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής είναι χρήσιμα στην εκπαιδευτική πράξη για θέματα που σχετίζονται με την διδασκαλία της ανάγνωσης, με τον εντοπισμό αναγνωστικών δυσκολιών αλλά και με την κατάρτιση αναγνωστικών προφίλ για κάθε παιδί ξεχωριστά, με σκοπό να βοηθήσουμε το παιδί να ξεπεράσει τις τυχόν δυσκολίες του.