Διάχυση τεχνολογιών : η περίπτωση της βιολογικής γεωργίας στην Ελλάδα

Abstract

Το πρώτο κεφάλαιο είναι μια εισαγωγή στη θεωρία διάχυσης καινοτομιών σύμφωνα με το Rogers και κατανοούμε τον όρο καινοτομία και διάχυση. Η διάχυση είναι μια αλληλεπιδραστική διαδικασία επικοινωνίας των χαρακτηριστικών μιας καινοτομίας και των αντιληπτών πλεονεκτημάτων της, η οποία καταλήγει σε αλλαγές στη δομή και τη λειτουργία ενός κοινωνικού συστήματος. Η διάχυση περιλαμβάνει τέσσερα βασικά στοιχεία: την καινοτομία, τα κανάλια επικοινωνίας, το χρόνο και το κοινωνικό σύστημα. Η διαδικασία καινοτομίας - απόφασης- μέσω της οποίας ένα άτομο αφού αποκτήσει τη γνώση για την καινοτομία, στη συνέχεια προχωρά στη διαμόρφωση μιας θετικής ή αρνητικής στάσης απέναντι στην καινοτομία- περιλαμβάνει πέντε στάδια: το στάδιο της γνώσης, το στάδιο της πειθούς, το στάδιο της απόφασης, το στάδιο της εφαρμογής και το στάδιο της επιβεβαίωσης. Στη δεύτερο κεφάλαιο της εργασίας θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τα τρία τεχνολογικά παραδείγματα στον τομέα της γεωργίας, τη συμβατική γεωργία, τη γενετική μηχανική και τη βιολογική γεωργία. Αρχικά περιγράφεται η διαδικασία εκπαίδευσης των σημερινών αγροτών καθώς και το πολιτικό πλαίσιο στήριξής τους. Θα δούμε πώς μεταφέρεται η γνώση και η τεχνολογία ανάμεσα στο αγροτικό σύστημα και θα αναλύσουμε το συμβατικό πρότυπο γεωργικής ανάπτυξης που προωθήθηκε από την ΚΑΠ. Επίσης θα αναφέρουμε τα αδιέξοδα και τα προβλήματα στα οποία οδηγεί η συμβατική γεωργία. Θα απαντήσουμε στα ερωτήματα τι είναι ένας μεταλλαγμένος οργανισμός και ποιές είναι οι επιπτώσεις της γενετικής μηχανικής στην υγεία και στο περιβάλλον. Θα αναφέρουμε μερικές τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται από τις βιομηχανίες γενετικά τροποποιημένων σπόρων και πώς διαμορφώνονται οι σχέσεις μεταξύ αυτών και των αγροτών. Τέλος, θα εξετάσουμε τι είναι η βιολογική γεωργία, ποιες είναι οι τεχνολογίες που εφαρμόζονται και γιατί είναι αναγκαία στη γεωργική ανάπτυξη. Η καθιέρωση της βιολογικής γεωργίας δεν έχει επιβληθεί από την ανάγκη να περιορισθεί η υπερπαραγωγή ούτε είναι έργο κάποιων φανατικών περί της οικολογίας αλλά εδράζεται σε υπαρκτά προβλήματα καθώς επίσης και στην ανάγκη για μια πιο ποιοτική αναβάθμιση των παραγόμενων γεωργικών προϊόντων. Θα αναλύσουμε επίσης τα στοιχεία της διάχυσης της βιολογικής γεωργίας. Θα δούμε ποια είναι τα κανάλια επικοινωνίας, πώς εφαρμόζεται η διαδικασία καινοτομίας - απόφασης στη βιολογική γεωργία καθώς και το κοινωνικό σύστημα των αγροτών. Θα μελετήσουμε τους φραγμούς και τα εμπόδια που θέτουν οι τεχνολογίες της βιολογικής γεωργίας για τους αγρότες και κατά πόσο υπήρχε πολιτική στήριξη στην αντιμετώπισή τους.