Προσδιορισμός των επιπέδων βαρέων μετάλλων (Cd, Ni, Cr), μεταλλοειδών (As, Sb, Te) και Se στην Περιοχή του Αλμυρού Βόλου

Abstract

Κατά τη διάρκεια των ετών 2005 και 2006, 251 εδαφικά επιφανειακά (0- 30cm) δειγμάτων συνελέγησαν από την περιοχή του Αλμυρού του Νομού Μαγνησίας. Στα εδαφικά δείγματα πραγματοποιήθηκαν εδαφολογικές αναλύσεις (προσδιορισμός της τιμής του pH, της ηλεκτρικής αγωγιμότητας, του ποσοστού της οργανικής ουσίας και του ποσοστού του ανθρακικού ασβεστίου). Κατόπιν προσδιορίστηκαν οι τιμές των μεταλλοειδών (αρσενικού τρισθενούς και πεντασθενούς, αντιμονίου και τελλουρίου) του σεληνίου καθώς και των μεταλλικών στοιχείων καδμίου, χρωμίου και νικελίου. Για τα μεταλλικά στοιχεία και για το αρσενικό προσδιορίστηκαν οι διαθέσιμες προς τα φυτά συγκεντρώσεις, μετά από εκχύλιση με διάλυμα DTPA καθώς και οι ολικές συγκεντρώσεις αυτών μετά από εκχύλιση με διάλυμα Aqua Regia. Στη συνέχεια τα στοιχεία των συγκεντρώσεων περάστηκαν σε βάση δεδομένων του προγράμματος ArcGIS ν 9.1 και πραγματοποιήθηκε γεωστατιστική ανάλυση και ανάλυση των δεδομένων βάση μοντέλων του προγράμματος. Τα αποτελέσματα απεικονίστηκαν σε θεματικούς χάρτες και μέσω αυτών η χωρική παραλλακτικότητα των συγκεντρώσεων των μετρηθέντων στοιχείων στην περιοχή του Αλμυρού. Για τη δημιουργία των θεματικών χαρτών πραγματοποιήθηκε αρχικά σύγκριση των συγκεντρώσεων μεταξύ των ετών και εφόσον δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ τους (με εφαρμογή του ttest) τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν ως μέσοι όροι των δύο ετών. Στη δυτική πλευρά της μελέτης παρουσιάζονται εδάφη με χαμηλές τιμές pH τα οποία παρουσίασαν μια τάση αύξησης της οξύτητας, οπότε στις περιοχές αυτές θα πρέπει η χρήση λιπασμάτων να γίνεται με προσοχή, ώστε να μην υπάρξει κίνδυνος υποβάθμισης της περιοχής. Στην ανατολική πλευρά της περιοχής μελέτης και κοντά στα παράλια του Παγασητικού κόλπου, παρατηρήθηκαν υψηλές τιμές ηλεκτρικής αγωγιμότητας. Οι τιμές αυτές σε συνδυασμό με τις υψηλές τιμές SAR των νερών που χρησιμοποιούνται από τους παραγωγούς για άρδευση ενδεχομένως εγκυμονούν κινδύνους αλάτωσης ή και νατρίωσης των εδαφών της περιοχής. Τα επίπεδα των στοιχείων που προσδιορίστηκαν ήταν χαμηλότερα των ορίων που έχουν θεσπιστεί από την Ευρωπαϊκή ένωση, με εξαίρεση τη συγκέντρωση του ολικού καδμίου. Η πιθανότερη εξήγηση για την ύπαρξη τόσο μεγάλων ποσοτήτων καδμίου είναι η υπερβολική χρήση φωσφορικών κυρίως λιπασμάτων από τους παραγωγούς. Η συνεχής παρακολούθηση των επιπέδων των στοιχείων είναι αναγκαία και για το λόγο αυτό η κατασκευή της βάσης δεδομένων, η οποία έχει τη δυνατότητα να ναναιώνεται συνεχώς αναμαίνεται να αποτελέσει ένα σπουδαίο εργαλείο στα χέρια των επιστημόνων, ώστε να μειωθεί η ρύπανση ή γενικότερα να περιοριστεί ο κίνδυνος υποβάθμισης της περιοχής.