Επίδραση των χρήσεων γης στην ποικιλότητα και αφθονία της ορνιθοπανίδας στα αγροοικοσυστήματα της περιοχής Ελασσόνας

Abstract

Το τοπίο της ευρύτερης πεδινής περιοχής Δολίχης Ελασσόνας περιλαμβάνει ένα μικτό αγροτικό οικοσύστημα, μη εντατικής γεωργίας, με καλλιέργειες, λιβαδικές εκτάσεις και δασωμένους αγρούς. Σε αυτό το αγροτικό οικοσύστημα, την άνοιξη των ετών 2003, 2004 και 2005 μελετήθηκε η ποικιλότητα και η αφθονία της ορνιθοπανίδας σε σχέση με τον τύπο του ενδιαιτήματος και κατ επέκταση των χρήσεων γης. Ειδικότερα, καταγράφηκε ο αριθμός των ειδών πουλιών που φωλιάζουν σε κάθε τύπο ενδιαιτήματος του αγροοικοσυστήματος, καθώς και η πυκνότητα των αναπαραγόμενων ζευγαριών (α.ζ.) ανά εκτάριο (ha) ενδιαιτήματος. Οι δύο αυτές παράμετροι συγκρίθηκαν μεταξύ των ενδιαιτημάτων που κρίθηκε ότι είναι διαθέσιμα σε σχετική αφθονία για την ορνιθοπανίδα στην περιοχή, ήτοι: αγροί σιτηρών, αγροί καπνού, λιβάδια, οικοτόνος ανάμεσα σε λιβάδι και σιτηρά, φυτοφράχτες και φυτείες ακακίας. Καταγράφηκαν 51 είδη πουλιών, να αναπαράγονται στο αγροοικοσύστημα της Δολίχης και συνολικά 135 είδη να το χρησιμοποιούν. Ειδικότερα, μεταξύ όλων των ενδιαιτημάτων της περιοχής, ο υψηλότερος αριθμός αναπαραγόμενων ειδών πουλιών καταγράφηκε στον οικοτόνο και τους φυτοφράχτες (38), τα λιβαδικά οικοσυστήματα φιλοξενούν έναν από τους σημαντικότερους αριθμούς (33), ενώ οι αγροί σιτηρών είχαν τον υψηλότερο από τις καλλιέργειες (6) και ακολούθως οι φυτείες ακακίας (4). Το χαμηλότερο αριθμό ειδών είχε η καλλιέργεια καπνού (3). Η πυκνότητα σε αναπαραγόμενα ζεύγη πουλιών ανά εκτάριο ενδιαιτήματος, καταδεικνύει περαιτέρω τη διαφορά καλλιεργειών και φυσικών ενδιαιτημάτων. Οι φυτοφράχτες εμφανίζονται με μεγάλη διαφορά ως το πιο σημαντικό ενδιαίτημα με 13,59 α.ζ./ha, ενώ ακολουθούν ο οικοτόνος με 5,73 α.ζ./ha και τα λιβάδια με 4,08 α.ζ./ha. Οι καλλιέργειες είχαν πολύ μικρή συνεισφορά. Ο καπνός με 1,16 α.ζ./ha, η ακακία 0,79 α.ζ./ha και το σιτάρι 0,44 α.ζ./ha. Οι αναλύσεις των δεδομένων έδειξαν την αξία των φυσικών ενδιαιτημάτων εντός η πλησίον των αγροτικών οικοσυστημάτων, έναντι των καλλιεργειών, για την διατήρηση της βιοποικιλότητας. Επίσης καταδεικνύουν τους φυτοφράχτες ως το στοιχείο κλειδί ενός ετερογενούς αγροτικού τοπίου για τη διατήρηση τουλάχιστον της ποικιλότητας της ορνιθοπανίδας. Οι φυτοφράχτες ,ο οικοτόνος και τα λιβάδια εμφανίζονται ως τα ενδιαιτήματα που συντηρούν σημαντική ποικιλότητα ορνιθοπανίδας. Η ποικιλότητα αυτή φαίνεται να επηρεάζεται από την παρουσία των καλλιεργούμενων εκτάσεων και το λιγότερο εντατικό σύστημα καλλιέργειας.