Φυσική δραστηριότητα & ποιότητα ζωής στην τρίτη ηλικία : γνωστική, ψυχολογική και κινητική λειτουργία

Abstract

Βασικός σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η μελέτη των επιδράσεων της φυσικής δραστηριότητας στην ποιότητα ζωής και ειδικότερα στη γνωστική, ψυχολογική και κινητική λειτουργία ατόμων τρίτης ηλικίας στην Ελλάδα. Συνολικά συμμετείχαν 151 άτομα τρίτης ηλικίας, 69 άνδρες (μ.ο:73,4, τ.α:4,77 έτη) και 82 γυναίκες (μ.ο:71,09, τ.α:4,74 έτη) και χωρίστηκαν σε τρεις ηλιακές κατηγορίες 65-69, 70-74 και 75-84 ετών αντίστοιχα και σε δυο υποομάδες ανάλογα με το επίπεδο της φυσικής δραστηριότητας (περισσότερο δραστήριοι- λιγότερο δραστήριοι). Για τη δημιουργία των δύο επιμέρους υποομάδων σύμφωνα με το επίπεδο της φυσικής τους δραστηριότητας, χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο PASE (Physical Activity Scale for the Elderly, Washburn και συν., 1993). Στην έρευνα, χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο SF-36 (Ware και συν., 1992, Pukrop και συν., 2003), που έχει βασιστεί σε ένα πολυδιάστατο μοντέλο υγείας και έχει ψυχομετρικές ιδιότητες. Επίσης για την αξιολόγηση της λειτουργικότητας επιλέχθηκαν, η δοκιμασία φυσικής απόδοσης Physical Performance test (Reuben & Siu, 1990), και το Ερωτηματολόγιο Λειτουργικής αξιολόγησης (McCusker και συν, 1999). Η γνωστική λειτουργία αξιολογήθηκε μέσω δοκιμασιών που αφορούσαν την ταχύτητα μεθόδευσης πληροφοριών (Schuhfried,G., 1996a) και την ικανότητα της προσοχής (Schuhfried, 1994). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, σε όλες τις αξιολογηθείσες μεταβλητές δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική επίδραση του φύλου (ρ>.05), ενώ η ηλικία φάνηκε να έχει σημαντική κύρια επίδραση στην κινητική λειτουργικότητα - δοκιμασίας πεδίου (F(2, ΐ47)= 5,28, ρ<.01) και σε όλες τις δοκιμασίες αξιολόγησης της ταχύτητας μεθόδευσης πληροφοριών (ρ<.001). Κατά την αξιολόγηση της προσοχής, η συνθετότητα του ερεθίσματος φάνηκε να έχει στατιστικά σημαντική επίδραση όσον αφορά το χρόνο αντίδρασης με F(2, ΐ38)= 204,59, ρ<.001, και τον αριθμό των λανθασμένων απαντήσεων με F(2,i38)=37,85, pc.OOl. Αξίζει να αναφερθεί ότι η κλίμακα «φυσική- σωματική υγεία» του SF-36 φάνηκε να έχει στατιστικά σημαντική συσχέτιση με την εκτέλεση των δραστηριοτήτων καθημερινής διαβίωσης (r=,619, ρ<.01), τη δοκιμασία πεδίου της φυσικής απόδοσης- λειτουργικότητας (ΡΡΤ) (r=,584, ρ<·01) αλλά και τη δοκιμασία της προσοχής (r=-,522, ρ<.01). Συμπερασματικά προκύπτει ότι το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας των ατόμων τρίτης ηλικίας επηρεάζει σημαντικά την κινητική τους λειτουργικότητα (ρ<.001) και το επίπεδο της φυσικής και νοητικής τους υγείας (ρ<.001). Στις γνωστικές δοκιμασίες φάνηκε ότι η ηλικία επηρεάζει περισσότερο την επίδοση των ατόμων, όπου ανάλογα με το βαθμό συνθετότητας του ερεθίσματος τα μεγαλύτερα ηλικιακά άτομα (>75 ετών) σημείωσαν περισσότερα λάθη και μεγαλύτερη διάρκεια σε σχέση με τις αντίστοιχες επιδόσεις των νεότερων ατόμων, ηλικίας 65-69 ετών (ρ<.001) και 70-74 ετών (ρ=.001).