Άσκηση και ποιότητα ζωής σε άτομα με και χωρίς κινητικά προβλήματα

Abstract

Ο σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εξετάσει τη σχέση της άσκησης, της αυτο- αποτελεσματικότητας, της ποιότητας ζωής και της συμπεριφοράς καπνίσματος σε ένα δείγμα ατόμων με και χωρίς κινητικά προβλήματα. Διερευνήθηκε η υπόθεση ότι, η άσκηση θα σχετίζεται με την αυτο-αποτελεσματικότητα και την ποιότητα ζωής και ότι η ποιότητα ζωής θα έχει σχέση με τη συμπεριφορά καπνίσματος. Επίσης εξετάστηκαν διαφορές μεταξύ των ατόμων με και χωρίς κινητικά προβλήματα που συμμετέχουν ή όχι σε προγράμματα άσκησης, ως προς την ποιότητα ζωής και την αυτο-αποτελεσματικότητα. Το δείγμα αποτέλεσαν 375 άτομα, ηλικίας 19-63 ετών (ΜΟ = 33.5, ΤΑ = 9.7). Από το σύνολο του δείγματος, οι 182 ήταν άτομα με κινητικά προβλήματα (Άντρες = 135, Γυναίκες = 47), και οι 193 ήταν άτομα χωρίς αναπηρία (Άντρες = 131, Γυναίκες = 62). Το 53,3% (Ν = 97) των ατόμων με κινητικά προβλήματα και το 52,8% (Ν = 102) των ατόμων χωρίς αναπηρία, δήλωσαν ότι συμμετείχαν σε αθλητικές δραστηριότητες. Η ποιότητα ζωής στην έρευνα αξιολογήθηκε με το ερωτηματολόγιο «SF-36» (Ware, Kosinski & Keller, 1994). Επιπλέον οι συμμετέχοντες στην έρευνα συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια αυτο-αποτελεσματικότητας, συμπεριφοράς άσκησης και καπνίσματος. Τα αποτελέσματα έδειξαν για τα άτομα με κινητικά προβλήματα, υψηλή στατιστικά σημαντική θετική συσχέτιση μεταξύ της συμπεριφοράς της άσκησης, της αυτο-αποτελεσματικότητας και της ποιότητας ζωής ενώ δεν υπήρχε συσχέτιση μεταξύ της συμπεριφοράς της άσκησης και της συμπεριφοράς καπνίσματος όπως και μεταξύ της ποιότητας ζωής και της συμπεριφοράς καπνίσματος. Παρόμοια και στα άτομα χωρίς κινητικά προβλήματα βρέθηκε υψηλή θετική συσχέτιση μεταξύ της συμπεριφοράς της άσκησης, της αυτο-αποτελεσματικότητας και της ποιότητας ζωής, ενώ φάνηκε να υπάρχει υψηλή αρνητική συσχέτιση μεταξύ της ποιότητας ζωής και της συμπεριφοράς καπνίσματος. Όσον αφορά την ποιότητα ζωής, βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές λόγω ύπαρξης ή όχι της αναπηρίας (λ = .856, F(a,343) = 7.19, ρ < .001) και λόγω συμμετοχής ή όχι σε προγράμματα άσκησης (λ = .848, F(8,343) = 7.65, ρ < .001,) καθώς επίσης και σημαντική αλληλεπίδραση μεταξύ της ύπαρξης ή όχι της αναπηρίας και της συμμετοχής ή όχι σε προγράμματα άσκησης (λ = .926, F(8,343) = 3.42, ρ < .01). Αναφορικά με την αυτο-αποτελεσματικότητα για φυσικές δραστηριότητες, υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές λόγω ύπαρξης ή όχι της αναπηρίας (λ = .708, F(7,350) = 18.01, ρ < .001) και λόγω συμμετοχής ή όχι σε προγράμματα άσκησης (λ = .735, F(7,350) - 20.59, ρ < .001), ενώ δε βρέθηκε στατιστικά σημαντική αλληλεπίδραση. Παρόμοια και ως προς τη γενική αυτο-αποτελεσματικότητα, προέκυψε ότι, υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές λόγω της ύπαρξης ή όχι αναπηρίας (λ = .96, F(3,362) = 4.78, ρ < .01) και λόγω της συμμετοχής ή όχι σε προγράμματα άσκησης (λ = .97, F(3,362) = 3.93, ρ < .01), ενώ και πάλι δε βρέθηκε στατιστικά σημαντική αλληλεπίδραση. Συμπερασματικά προέκυψε ότι, στην παρούσα έρευνα η ποιότητα ζωής σχετίζεται με τη συμμετοχή στην άσκηση και την αυτο-αποτελεσματικότητα τόσο στα άτομα με κινητικά προβλήματα όσο και στο τυπικό πληθυσμό. Ωστόσο, ενώ ο τυπικός πληθυσμός έδειξε αρνητική συσχέτιση μεταξύ της ποιότητας ζωής και της συμπεριφοράς καπνίσματος, στα άτομα με κινητικές αναπηρίες η συσχέτιση αυτή δεν υπήρχε. Επίσης, υπήρχαν διαφορές ως προς την ποιότητα ζωής και την αυτο- αποτελεσματικότητα μεταξύ των ατόμων με και χωρίς κινητικά προβλήματα και μεταξύ των συμμετεχόντων ή όχι σε προγράμματα άθλησης.