Μακροχρόνια επίδραση πέντε μεθόδων κατεργασίας του εδάφους στο έδαφος και στην καλλιέργεια ζαχαρότευτλων

Abstract

Στην εργασία αυτή μελετήθηκε η μακροχρόνια επίδραση πέντε μεθόδων κατεργασίας του εδάφους στις φυσικές ιδιότητες του εδάφους και στην καλλιέργεια των ζαχαροτεύτλων. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε ένα πείραμα που εγκαταστάθηκε πριν από επτά έτη στο Αγρόκτημα του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας στο Βελεστίνο συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Οι μέθοδοι κατεργασίας που μελετήθηκαν ήταν : 1) συμβατική κατεργασία με όργωμα σε βάθος 25-30 cm, 2) μειωμένη κατεργασία με βαρύ καλλιεργητή σε βάθος 20-25 cm, 3) μειωμένη κατεργασία με περιστροφικό σκαπτικό με κατακόρυφα ελάσματα σε βάθος 10-12 cm, 4) μειωμένη κατεργασία με δισκοσβάρνα σε βάθος 7-8 cm και 5) ακαλλιέργεια με απ’ ευθείας σπορά σε ακαλλιέργητο έδαφος και καταστροφή της υπάρχουσας βλάστησης με glyphosate. Κατά τη διάρκεια του πειράματος πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις που αφορούσαν α) την ξηρή φαινομενική πυκνότητα του εδάφους, β) την αντίσταση του εδάφους στη διείσδυση γ) την αντοχή του εδάφους στη διάτμηση δ) τον πληθυσμό και τη βιομάζα των γαιοσκωλήκων ε) το φύτρωμα και στ) την απόδοση των ζαχαροτεύτλων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι έδαφος στις μεθόδους μειωμένης κατεργασίας παρουσίασε αυξημένη ξηρή φαινομενική πυκνότητα και αυξημένη αντίσταση στη διείσδυση. Οι μεγαλύτερες τιμές παρατηρήθηκαν στην ακαλλιέργεια και ακολουθούσαν οι μέθοδοι της δισκοσβάρνας και του περιστροφικού σκαπτικού, ενώ ο βαρύς καλλιεργητής πλησίαζε τις τιμές της συμβατικής κατεργασίας, προκαλώντας παραπλήσια χαλάρωση στο έδαφος με το άροτρο. Οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί των γαιοσκωλήκων παρατηρήθηκαν στην ακαλλιέργεια λόγω της μηδενικής ανατάραξης του εδάφους και λόγω της ύπαρξης άφθονων φυτικών υπολειμμάτων που πρόσφεραν τροφή στους γαιοσκώληκες για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αντίθετα οι μικρότεροι πληθυσμοί παρατηρήθηκαν στην συμβατική κατεργασία που ήταν η πιο εντατική μέθοδος κατεργασίας. Στις υπόλοιπες μεθόδους κατεργασίας οι πληθυσμοί είχαν ενδιάμεσες τιμές ανάμεσα στην ακαλλιέργεια και την συμβατική κατεργασία. Το φύτρωμα ήταν ικανοποιητικό για όλες τις μεθόδους κατεργασίας και δεν αποτέλεσε πρόβλημα για την περαιτέρω ανάπτυξη των καλλιεργειών. Το υψηλότερο ποσοστό φυτρώματος των τεύτλων διαπιστώθηκε στην μέθοδο του βαρύ καλλιεργητή με ποσοστό 55,2% και ακολουθούσαν οι μέθοδοι της συμβατικής κατεργασίας με 49.3%. της δισκοσβάρνας με 47.9%. του περιστροφικού σκαπτικού με 45,1 % και της ακαλλιέργειας με 44%. Η απόδοση των ζαχαροτεύτλων στις μεθόδους μειωμένης κατεργασίας ήταν μειωμένη σε σχέση με την συμβατική κατεργασία. Στην κατεργασία με βαρύ καλλιεργητή διαπιστώθηκε μια μικρή μείωση της απόδοσης της τάξης του 3,7%. Στις υπόλοιπες μεθόδους όμως η μείωση της απόδοσης ήταν σημαντική. Στην κατεργασία με περιστροφικό σκαπτικό η απόδοση ήταν μειωμένη κατά 25,7%, με δισκοσβάρνα 23,2%, και στην ακαλλιέργεια 27,1%. Οι αιτίες που προκάλεσαν μείωση των αποδόσεων στις μεθόδους αυτές ήταν 1) η συνεκτικότητα του εδάφους το οποίο παρουσίαζε αυξημένη ξηρή φαινομενική πυκνότητα και αντίσταση στη διείσδυση και 2) ο ανταγωνισμός από τα ζιζάνια. Από τις μεθόδους της μειωμένης κατεργασίας η κατεργασία με βαρύ καλλιεργητή είχε την μεγαλύτερη απόδοση, είχε τους μεγαλύτερους πληθυσμούς γαιοσκωλήκων και πέτυχε ικανοποιητική χαλάρωση στο έδαφος προσεγγίζοντας τη χαλάρωση που προκαλεί το άροτρο. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι ο βαρύς καλλιεργητής θα μπορούσε σε πρώτη φάση να αντικαταστήσει το άροτρο μέχρι να αυξηθεί η οργανική ουσία, να ενισχυθεί η βιολογική δραστηριότητα και γενικώς να δημιουργηθεί μια καλή δομή στο έδαφος. Στη συνέχεια θα μπορούσε να εφαρμοστεί ΐ] ακαλλιέργεια και συστήματα μειωμένης κατεργασίας στα πλαίσια της αειφορικής διαχείρισης του εδάφους και σε μια προσπάθεια να μειωθεί το κόστος παραγωγής.