Η σχέση του υποδιευθυντή σχολικής μονάδας πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με το διευθυντή και ο ρόλος του ως παράγοντας αποτελεσματικής ηγεσίας και διαμόρφωσης σχολικής κουλτούρας

Abstract

Η ερευνητική αυτή προσπάθεια επιχειρεί να ρίξει φως και να εξετάσει τη σχέση του υποδιευθυντή σχολικής μονάδας πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στη Φθιώτιδα με τον υποδιευθυντή ως παράγοντα αποτελεσματικής ηγεσίας και θεματοφύλακα και εγγυητή θετικής σχολικής κουλτούρας. Παράλληλα ερευνά το μοντέλο συνεργασίας των δύο αυτών πυλώνων διοίκησης μέσα στη σχολική κοινότητα φωτίζοντας πλευρές της σχέσης τους και τις αντιλήψεις που διαμορφώνονται κυρίως από την πλευρά του υποδιευθυντή για τον προϊστάμενό του διευθυντή. Τα πορίσματα της έρευνας αναδεικνύουν τη σημασία της εφαρμογής αποτελεσματικής ηγεσίας στη σχολική μονάδα. Παράλληλα, ερευνώνται τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία της αποτελεσματικής ηγεσίας, αλλά και οι ευκαιρίες και οι απειλές που αντιμετωπίζει ο υποδιευθυντής, κυρίως, στον πρωτοβάθμιο εκπαιδευτικό χώρο. Αναμφισβήτητα, αποτελεσματική ηγεσία αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την αποτελεσματικότητα του σχολείου και την ποιοτική και ποσοτική εξέλιξη, τόσο σε ακαδημαϊκά αποτελέσματα των μαθητών (παιδαγωγική διάσταση), όσο και στη διαχείριση της εξουσίας (διοικητική διάσταση). Στην παρούσα έρευνα ακολουθήθηκε ποιοτική προσέγγιση. Τα στοιχεία συλλέχθηκαν με την τεχνική της συνέντευξης από 9 διευθυντές και ισάριθμους υποδιευθυντές σε σχολεία της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας. Ερωτήσεις, επίσης, υποβλήθηκαν και σε ένα τυχαίο 3 δείγμα εκπαιδευτικών από τα περισσότερα (5 συνολικά) σχολεία που επιλέχθηκαν (σύνολο εκπαιδευτικών 30), οι οποίοι απάντησαν γραπτά σε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου. ταυτόχρονη παρατήρηση και καταγραφή σε ένα άτυπο ημερολόγιο επιτόπιας παρατήρησης κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στα σχολεία έδειξε ιδιαίτερα χρήσιμο στην εξαγωγή συμπερασμάτων. Τα συμπεράσματα της έρευνας εντοπίζουν τη σημασία της συμβολής του υποδιευθυντή στη διαμόρφωση θετικής σχολικής κουλτούρας και την ανάδειξή του σε παράγοντα αποτελεσματικής ηγεσίας. Δίνουν έμφαση στην αρμονική συνεργασία, στην καλλιέργεια διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ των δύο πυλώνων εργασίας και αναδεικνύουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του υποδιευθυντή σε βασική παράμετρο αποτελεσματικής ηγεσίας. Τέλος, αναγνωρίζεται ανάγκη περιορισμού των διδακτικών καθηκόντων για την πληρέστερη ανταπόκριση του υποδιευθυντή στα καθήκοντά του, αλλά και ανάγκη για επιμόρφωση σε θέματα οργάνωσης και διοίκησης της εκπαίδευσης.