Ανίχνευση μεταλλάξεων στο γονιδιακό τόπο της ακετυλοχολινεστεράσης του δάκου της ελιάς που σχετίζονται με την ανθεκτικότητα στα οργανοφωσφορικά εντομοκτόνα

Abstract

Ο δάκος της ελιάς, Bactrocera oleae, είναι ο σημαντικότερος εχθρός της ελιάς σήμερα, με πολύ μεγάλη εξάπλωση. Προκαλεί μεγάλες καταστροφές στον καρπό της ελιάς και υποβιβάζει την ποιότητά τόσο του καρπού όσο και του λαδιού. Κατά καιρούς έχουν χρησιμοποιηθεί διάφοροι τρόποι για την καταπολέμησή του όπως παγίδες, διάφορες βιολογικές μέθοδοι και χημικά εντομοκτόνα. Τα τελευταία (και κυρίως τα οργανοφωσφορικά) είχαν μέχρι κάποιο διάστημα μεγάλη επιτυχία στον έλεγχο της εξάπλωσης του δάκου. Η ανεξέλεγκτη χρήση τους όμως οδήγησε στην ανάπτυξη ανθεκτικότητας από τα έντομα με συνέπεια την μεγαλύτερη και μη καταπολεμήσιμη, με τις υπάρχουσες μεθόδους, εξάπλωσή τους. Σήμερα γίνεται μία προσπάθεια από διάφορα εργαστήρια στον κόσμο για την ανίχνευση του μεγέθους της ζημιάς που έχει προκύψει, της αιτίας της και την εύρεση νέων μεθόδων καταπολέμησης του δάκου, φιλικότερων προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο, πιο εξειδικευμένων για τα συγκεκριμένα έντομα και με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Στα πλαίσια αυτά έχουν βρεθεί διάφορες μεταλλάξεις στο γονίδιο της ακετυλοχολινεστεράσης του δάκου που έχουν συμβάλει στην ανθεκτικότητά του στα οργανοφωσφορικά εντομοκτόνα. Οι μεταλλάξεις αυτές είναι αρκετά συχνές στους πληθυσμούς του δάκου, ενώ ερευνώνται και άλλες μεταλλάξεις, στο ίδιο αλλά και σε άλλα γονίδια που κωδικοποιούν ένζυμα που σχετίζονται με το μεταβολισμό των οργανοφωσφορικών εντομοκτόνων και είναι πιθανόν να έχουν συμβάλλει στην ανθεκτικότητα σε αυτά. Στην παρούσα πτυχιακή αναλύθηκαν 578 άτομα δάκου από Ελλάδα και Κύπρο ως προς τις μεταλλάξεις Gly488Ser και lle214Val στο γονιδιακό τόπο της ακετυλοχολινεστεράσης οι οποίες σχετίζονται με την ανθεκτικότητα. Η ανάλυση έγινε σύμφωνα με το διαγνωστικό τεστ των Hawkes et al., 2005. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης αυτής μας έδειξαν μία ευρεία εξάπλωση των συγκεκριμένων μεταλλάξεων σε Ελλάδα και Κύπρο ενώ διαπιστώνεται επίσης η ύπαρξη και άλλων παραγόντων που εμπλέκονται στην υπόθεση της ανθεκτικότητας.