Υπόδειγμα τιμολόγησης κεφαλαιουχικών περιουσιακών στοιχείων (Capital Asset Pricing Model, CAPM) : μία εφαρμογή ενός διμεταβλητού υποδείγματος για την εκτίμηση της επικινδυνότητας οκτώ μετοχών του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών

Abstract

Η παρούσα εργασία ασχολείται με το Υπόδειγμα Τιμολόγησης Κεφαλαιουχικών Περιουσιακών Στοιχείων (Capital Asset Pricing Model, CAPM). Η εφαρμογή του μοντέλου έγινε πάνω σε οκτώ μετοχές του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών με σκοπό να γίνει η εκτίμηση του συστηματικού κινδύνου, ή με άλλα λόγια του συντελεστή beta που εκφράζει τον συγκεκριμένο κίνδυνο, για κάθε μετοχή. Τα στοιχεία που αφορούν την έρευνα είναι χρονολογικές σειρές ιστορικών αποδόσεων για τα έτη 1998 έως 2002. Πρόκειται για ημερίσιες αποδόσεις της κάθε μετοχής, του Γενικού Χρηματιστηριακού Δείκτη καθώς και του Έντοκου Ομολόγου Ελληνικού Δημοσίου. Η εκτίμηση των συντελεστών beta έγινε μία φορά για ολόκληρη την πενταετία 1998 - 2002 αλλά και για κάθε έτος ξεχωριστά. Το πρώτο μέρος της εργασίας περιλαμβάνει το θεωρητικό υπόβαθρο της χρηματοοικονομικής θεωρίας (με μεγάλη έμφαση στη θεωρία χαρτοφυλακίου), που σχετίζεται με το CAPM. Με άλλα λόγια δίνουμε ερμηνείες για τον συστηματικό και μη συστηματικό κίνδυνο και παρουσιάζουμε τον συντελεστή beta και τη χρησιμότητά του στη συμπεριφορά ενός επενδυτή. Ακόμη αναλύουμε βασικές έννοιες όπως η επιπρόσθετη απόδοση ή risk-premium των μετοχών και του χρηματιστηριακού δείκτη, αλλά και η διαφοροποίηση ενός χαρτοφυλακίου. Στη συνέχεια προσδιορίζουμε τη γραμμική σχέση μεταξύ απόδοσης και κινδύνου σε μία επενδυτική επιλογή μέσα πάντα στα πλαίσια του CAPM καθώς επίσης προσπαθούμε να δώσουμε και μία ερμηνεία του υποδείγματος αυτού. Ακολουθεί η διαδικασία με την οποία προσδιορίσαμε τη συνάρτηση, σύμφωνα με το CAPM, την οποία χρησιμοποιήσαμε για την εκτίμηση των συντελεστών beta και υποθέσεις του υποδείγματος. Τέλος παραθέτουμε ένα μέρος της διεθνούς βιβλιογραφίας που σχετίζεται με το CAPM. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάσαμε τα αποτελέσματα της εφαρμογής του CAPM στις μετοχές που επιλέξαμε. Δείχνουμε από την αρχή όλη τη διαδικασία που ακολουθήσαμε προκειμένου να καταλήξουμε στην εκτίμηση των συντελεστών beta. Αυτή περιλαμβάνει ελέγχους για στασιμότητα και συνολοκλήρωση, την εφαρμογή του Υποδείγματος Διόρθωσης Λαθών (Error Correction Model), επίσης ελέγχους για αυτοσυσχέτιση, ετεροσκεδαστικότητα και ισοδυναμία των συντελεστών του υποδείγματος. Βέβαια όπου παρουσιάστηκε κάποιο πρόβλημα επιλύθηκε και η λύση του επίσης παρατίθεται στην εργασία αυτή. Τελευταίο σημείο αυτού του μέρους είναι η εκτίμηση των συντελεστών beta και ο σχολιασμός τους. Το τρίτο και τελευταίο μέρος της εργασίας περιλαμβάνει την αναφορά κάποιων καταστάσεων στις οποίες επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί το CAPM αλλά και μία μελλοντική επέκταση αυτής της έρευνας. Σχετικά με αυτό παρουσιάσαμε σύντομα αλλά περιεκτικά την ουσία και την περιγραφή του Arbitrage Pricing Model (ΑΡΜ) υπόδειγμα το οποίο καθιέρωσε ο πολύ σημαντικός οικονομολόγος Stephen A. Ross το 1976.