Προσδιορισμός της συγκέντρωσης νιτρικών και νιτρωδών ιόντων σε εδάφη του νομού Λαρίσης (περιοχή Ελασσόνας) και απεικόνιση των αποτελεσμάτων με γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών

Abstract

Στην περιοχή της Ελασσόνας του νομού Λάρισας πραγματοποιήθηκε έρευνα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του έτους 2003, με σκοπό τον προσδιορισμό των τιμών των συγκεντρώσεων των νιτρικών και των νιτρωδών ιόντων, του pH, της ηλεκτρικής αγωγιμότητας, της μηχανικής σύστασης και της οργανικής ουσίας των καλλιεργούμενων εδαφών και απεικόνισή τους με χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS). Η έκταση της περιοχής μελέτης ήταν, περίπου, 41096,2 στρέμματα. Έπειτα από την επεξεργασία ορισμένων αεροφωτογραφιών της περιοχής μελέτης, καθορίστηκαν οι θέσεις δειγματοληψίας των εδαφών. Συνελέγησαν συνολικά 75 δείγματα εδάφους σε βάθος 0-30cm. Εφαρμόστηκε η μέθοδος της τυχαίας δειγματοληψίας. Στην συνέχεια τα εδαφικά δείγματα μεταφέρθηκαν στο Εργαστήριο Εδαφολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας όπου αεροξηράνθηκαν και διήλθαν από κόσκινο 2mm. Οι φυσικές και χημικές παράμετροι που προσδιορίστηκαν ήταν οι εξής: η τιμή του pH, της ηλεκτρικής αγωγιμότητας (EC ι: ι), της οργανικής ουσίας (%) και της μηχανικής σύστασης. Τα νιτρικά και τα νιτρώδη ιόντα προσδιορίστηκαν με τη μέθοδο της ιοντικής χρωματογραφίας. Με τη δημιουργία των 7 θεματικών ψηφιακών χαρτών καθορίστηκαν τα γεωγραφικά όρια της περιοχής έρευνας (Ελασσόνα). Οι θεματικοί ψηφιακοί χάρτες αναμένεται να αποτελόσουν ένα σημαντικό βοήθημα για περαιτέρω έρευνα στην περιοχή, καθώς υπάρχει η δυνατότητα συνεχούς ανανέωσης της βάσης δεδομένων και παράλληλα επαλήθευσης και διόρθωσης των προβλέψεων του βαθμού ρύπανσης της περιοχής. Το έδαφος της περιοχής ήταν ισχυρώς όξινο έως ουδέτερο (pH = 4-7,5), μη αλατούχο (ECj i = 70-636μ8 cm'1), χαμηλά εφοδιασμένο με οργανική ουσία (0,2 - 3,3%) και μέσης σύστασης (αμμοπηλώδες, πηλοαμμώδες και αμμοαργιλοπηλώδες). Από την μελέτη των αποτελεσμάτων διαπιστώνεται ότι τα εδάφη περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις σε νιτρικά ιόντα. Η συγκέντρωση των νιτρικών ιόντων κυμάνθηκε από 1.68 έως 408.65 mg kg'1 ξ.ε., με μέση τιμή 71.06 mg kg'1 ξ.ε.. Η συγκέντρωση των νιτρωδών ιόντων κυμάνθηκε από 0.05 έως 21.02 mg kg'1 ξ.ε., με μέση τιμή 3.09 mg kg'1 ξ.ε. . Οι υψηλές συγκεντρώσεις των νιτρικών και νιτρωδών ιόντων οφείλονται στην αλόγιστη χρήση των αζωτούχων λιπασμάτων, με σκοπό την αύξηση της παραγωγής των διαφόρων καλλιεργειών. Οι συγκεντρώσεις αυτές δύναται να αποτελόσουν σοβαρό πρόβλημα ρύπανσης των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων της περιοχής μελέτης.