Στρατηγικές αυτο-ρύθμισης και αυτο-αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση προβλημάτων που δυσχεραίνουν τη συμμετοχή στον αθλητισμό

Abstract

Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανάπτυξη ενός ερωτηματολογίου στρατηγικών αυτό-ρύθμισης της συμπεριφοράς και της προσπάθειας στην άσκηση και στο άθλημα του Ταε Κβον Ντο και η εξέταση τυχόν διαφορών ανάμεσα σε άτομα διαφορετικής ηλικίας και φύλου. Η έρευνα αποτελείται από δύο επιμέρους έρευνες. Για τον σκοπό της έρευνας χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο της «Μεταγνώσης στη Φυσική Αγωγή» (Theodosiou, Papaioannou, 2006) προσαρμοσμένο στον Αθλητισμό. Το ερωτηματολόγιο αποτελούνταν από 2 μέρη. Το πρώτο μέρος αφορούσε τις διαδικασίες αλλαγής του δια-θεματικού μοντέλου (Prochaska, Norcross, DiClemente, 1994) και το δεύτερο τις μεταγνωστικές στρατηγικές. Στην πρώτη, που είχε πιλοτικό χαρακτήρα και αποσκοπούσε κυρίως στον έλεγχο των ψυχομετρικών χαρακτηριστικών των ερωτηματολογίων που χρησιμοποιήθηκαν το δείγμα αποτελούνταν από 698 φοιτητές επτά διαφορετικών σχολών ΑΕΙ. Από τα αποτελέσματα φάνηκε η εγκυρότητα και η αξιοπιστία και των ερωτηματολογίων. Μέσω παραγοντικής ανάλυσης αποκαλύφτηκαν 10 παράγοντες (δηλωτική γνώση, διαχείριση πληροφοριών, διαδικαστική γνώση, αξιολόγηση, δέσμευση, σχέσεις βοήθειας αυτό- επαναξιολόγηση, αυτό-απελευθέρωση, εναλλακτική υποκατάστατη λύση, διαχείριση περιβάλλοντος και ανάπτυξη συνείδησης-συναίσθησης) οι οποίοι εξηγούσαν το 61% της συνολικής διακύμανσης των τιμών του δείγματος και είχαν ικανοποιητική εσωτερική συνοχή. Από τα αποτελέσματα της ανάλυσης διακριτότητας που έγινε, φάνηκε ότι α ερωτηματολόγια είχε την δυνατότητα να διακρίνει το δείγμα στα πέντε διαφορετικά στάδια αλλαγής. Ακόμα, με βάση την ιεραρχική ανάλυση παλινδρόμησης διαπιστώθηκε ότι στο συγκεκριμένο δείγμα. Το ποσοστό ερμηνείας της συμπεριφοράς άσκησης αυξήθηκε σημαντικά τόσο με την είσοδο των μεταγνωσπκών στρατηγικών όσο και με τις διαδικασίες αλλαγής. Το δείγμα της κύριας έρευνας αποτέλεσαν 437 παιδιά (268 αγόρια και 169 κορίτσια) ηλικίας από 12 έως και 35 ετών, 36 αθλητικών συλλόγων Ταε Κβον Ντο. Από τα αποτελέσματα της παραγοντικής ανάλυσης αποκαλύφτηκαν 15 παράγοντες. 8 παράγοντες των διαδικασιών αλλαγής (δέσμευση, αύξηση ενδιαφέροντος-ενίσχυση πληροφοριών, εναλλακτική υποκατάστατη λύση, σχέσεις βοήθειας, συνειδητοποίηση, διαχείριση περιβάλλοντος, αυτό-απελευθέρωση, αυτό-επαναξιολόγηση) και 7 των μεταγνωστικών στρατηγικών (αυτό-παρακολούθηση, στρατηγικές αντιμετώπισης προβλημάτων, επίγνωση των συνθηκών χρήσης στρατηγικών, διαδικαστική γνώση, νοερή απεικόνιση, διαχείριση πληροφοριών, δηλωτική γνώση, σχεδίασμά) οι οποίοι εξηγούσαν το 58% και το 64% αντίστοιχα της συνολικής διακύμανσης των τιμών του δείγματος και είχαν ικανοποιητική εσωτερική συνοχή. Επίσης, φάνηκε μια συσχέτιση των μεταγνωστικών στρατηγικών και των διαδικασιών αλλαγής με την αυτό-αποτελεσματικότητα. Ακόμα υπήρξε μια ιδιαίτερη συσχέτιση μεταξύ της ενίσχυση του «εγώ» με την αξιολόγηση και με την διαχείριση των πληροφοριών . Τέλος, και σε αντίθεση με την προηγούμενη έρευνα οι παράγοντες τόσο της αυτό- αποτελεσματικότητας, των μεταβλητών του δια-θεματικού μοντέλου και των μεταγνωστικών στρατηγικών δεν παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στην συμπεριφορά άθλησης. Τέλος, δεν παρουσιάστηκαν ιδιαίτερες διαφορές μεταξύ αγοριών και κοριτσιών. Περαιτέρω έρευνες είναι απαραίτητες για την εξέλιξη και ανάπτυξη των ερωτηματολογίων.