Το μοντέλο των χαρακτηριστικών της εργασίας και ο ρόλος της αυτο-αποτελεσματικότητας σε καθηγητές φυσικής αγωγής

Abstract

Σκοπός της εργασίας αυτής ήταν να μελετήσει την εφαρμογή του μοντέλου των χαρακτηριστικών της εργασίας (Hackman & Oldham. 1980) καθώς και ενός εναλλακτικού μοντέλου στο χώρο της εκπαίδευσης και να εξετάσει το ρυθμιστικό ρόλο της αυτό-αποτελεσματικότητας. Στην έρευνα συμμετείχαν 595 καθηγητές φυσικής αγωγής πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από διάφορες περιοχές της χώρας, οι οποίοι δίδασκαν αποκλειστικά το μάθημα της φυσικής αγωγής. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν μία σειρά από ερωτηματολόγια τα οποία αξιολογούσαν: τα βασικά χαρακτηριστικά της εργασίας, τις κρίσιμες ψυχολογικές καταστάσεις που βιώνουν οι εργαζόμενοι, την παρακίνηση στον εργασιακό χώρο, την αυτό-αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών, την επαγγελματική ικανοποίηση και την επαγγελματική εξουθένωση. Σύμφωνα με το αρχικό μοντέλο των χαρακτηριστικών της εργασία οι κρίσιμες ψυχολογικές καταστάσεις έχουν διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ των βασικών χαρακτηριστικών της εργασίας και των εργασιακών αποτελεσμάτων. Τα αποτελέσματα όμως της ανάλυσης δομικών μοντέλων φανέρωσαν ότι ένα εναλλακτικό μοντέλο των χαρακτηριστικών της εργασίας, στο οποίο στη θέση των κρίσιμων ψυχολογικών καταστάσεων τοποθετούνται οι αυτό-καθοριζόμενες μορφές παρακίνησης, περιγράφει καλύτερα τα δεδομένα σε σχέση με το αρχικό μοντέλο. Επιπλέον, η αυτό-αποτελεσματικότητα των καθηγητών φυσικής αγωγής φαίνεται να παίζει ρυθμιστικό ρόλο στο πλέγμα των σχέσεων μέσα στον εργασιακό χώρο. Οι σχέσεις μεταξύ των βασικών χαρακτηριστικών της εργασίας, της παρακίνησης και των εργασιακών αποτελεσμάτων ήταν πιο έντονες για τους καθηγητές φυσικής αγωγής που έχουν χαμηλή αυτό-αποτελεσματικότητα απ’ ότι των συνάδελφων τους με υψηλή αυτό- αποτελεσματικότητα. Η πολυμεταβλητή ανάλυση διακύμανσης έδειξε ότι οι εκπαιδευτικοί με υψηλή αυτό-αποτελεσματικότητα αντιλαμβάνονταν την εργασία τους ως πιο σύνθετη, ήταν περισσότερο παρακινημένοι και βίωναν μεγαλύτερη επαγγελματική ικανοποίηση και μικρότερη επαγγελματική εξουθένωση σε σχέση με τους συναδέλφους τους με χαμηλή αυτό-αποτελεσματικότητα.