Επιλογή σε δύο πληθυσμούς σκληρού σιταριού με αξιολόγηση F2 οικογενειών και F2 ατομικών φυτών

Abstract

Η εφαρμογή της κλασσικής γενεαλογικής επιλογής στο σιτάρι, χαρακτηρίζεται από ποικίλες παραλλαγές ως προς τη διαδικασία αξιολόγησης που προσαρμόζονται στις ιδιαιτερότητες του κάθε βελτιωτικού προγράμματος. Η αποτελεσματικότητα μιας γενεάς επιλογής για απόδοση στο σκληρό σιτάρι μεταξύ και εντός F2 οικογενειών σε δύο διατάξεις αξιολόγησης (πειραματικό τεμάχιο, ατομικό φυτό), ήταν ο σκοπός αυτής της εργασίας. Χρησιμοποιήθηκαν 14 F2 οικογένειες για κάθε μια από τις δύο διασταυρώσεις μεταξύ των ποικιλιών Σίφνος X Άθως και Μεξικάλι X Άθως. Η πειραματική διάταξη αξιολόγησης ήταν: (α) τυχαιοποιημένες πλήρεις ομάδες (RCB) με τρεις επαναλήψεις. Στην περίπτωση αυτή, το πειραματικό τεμάχιο ήταν μια γραμμή μήκους 2.0 m αποτελούμενη από 10 φυτά σε αποστάσεις που αντιστοιχούν σε πυκνότητα 10 φυτά/ m2. (β) στρωματοποιημένη διάταξη σε υποτεμάχια (grids). Χρησιμοποιήθηκαν 16 υποτεμαχια για κάθε μια από τις δύο διασταυρώσεις. Πειραματική μονάδα αποτέλεσε το ατομικό φυτό ενώ σε κάθε υποτεμάχιο υπήρχαν 16 ατομικά φυτά, ένα για κάθε μια από τις 14 οικογένειες και ένα από τους δύο γονείς της διασταύρωσης. Οι αποστάσεις μεταξύ των ατομικών φυτών ήταν 0.50 X 0.50 m και αντιστοιχούσαν σε πυκνότητα σποράς, τέσσερα φυτά / m2. Το πείραμα διεξήχθη στο Αγρόκτημα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κατά την καλλιεργητική περίοδο 2002-2003. Η εγκατάσταση στον αγρό έγινε με μεταφύτευση φυταρίων σιταριού που είχαν προηγουμένως αναπτυχθεί σε jiffy pots και έτσι εξασφαλίστηκε ο απαιτούμενος αριθμός φυτών. Η συγκομιδή έγινε χωριστά για κάθε ατομικό φυτό και για τις δύο πειραματικές διατάξεις και καταγράφηκε η απόδοση. Με τον συγκεκριμένο πειραματικό σχεδίασμά ήταν δυνατή η αξιολόγηση και επιλογή μεταξύ των Ρ2 οικογενειών με κριτήριο τη μέση απόδοση των 10 ατομικών φυτών ανά πειραματικό τεμάχιο (σύνολο 30 φυτά) της RCB διάταξης και αντιστοίχως των 16 ατομικών φυτών της GMS διάταξης (πειραματικό τεμάχιο vs ατομικό φυτό) καθώς και η μελέτη της επίδρασης της πυκνότητας σποράς (4 vs 20 φυτά/ m2). Επιπλέον ήταν δυνατή η εκτίμηση της φαινοτυπικής παραλλακτικότητας στην F2 γενεά από δύο δείγματα ατομικών φυτών (224 vs 420 φυτά) σε διαφορετικές πυκνότητες σποράς. Και για τις δύο πειραματικές διατάξεις εκτιμήθηκε η γενετική διακύμανση και ο συντελεστής κληρονομικότητας και έγινε αμφίπλευρη επιλογή μεταξύ και εντός των οικογενειών για -τις δύο πειραματικές διατάξεις (τρεις υψηλοαποδοτικές και τρεις χαμηλοαποδοτικές οικογένέιες). Επιπλέον έγινε και η αντίστοιχη αμφίπλευρη επιλογή στο σύνολο των 224 και 420 ατομικών φυτών με την ίδια αναλογία επιλογής. Παρουσιάζονται και σχολιάζονται τα δεδομένα με βάση την αναμενόμενη ανταπόκριση στην επιλογή (R= S.h2), τις γενετικές παραμέτρους και το διαφορικό επιλογής, για κάθε μια από τις δύο πειραματικές διατάξεις.