Αποδόμηση alachlor, pendimethalin και trifluralin έπειτα από επανειλημμένη εφαρμογή σε διάφορους αγρούς βαμβακιού

Abstract

Η χρήση των ζιζάνιοκτόνων, αναπόσπαστο κομμάτι του χημικού τρόπου αντιμετώπισης εχθρών και ασθενειών, επέφερε επανάσταση στην αντιμετώπιση των ζιζανίων καθώς χαρακτηρίζονταν από γρήγορη και μεγάλη αποτελεσματικότητα, ευκολία στη χρήση ενώ συνέβαλαν στη μείωση του κόστους παραγωγής. Η γνώση της τύχης και της συμπεριφοράς ενός ζιζανιοκτόνου και ιδιαίτερα της αποδόμησης του συμβάλλει στην ορθότερη χρήση του και στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των ζιζανίων χωρίς δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον. Μελετήθηκε, σε πείραμα εργαστηρίου, η επίδραση των επαναλαμβανόμενων εφαρμογών στον ίδιο αγρό για ένα και περισσότερα έτη στο ρυθμό αποδόμηση των ζιζανιοκτόνων alachlor, pendimethalin και trifluralin. Για το σκοπό αυτό ελήφθησαν δείγματα εδάφους από αγρούς βαμβακιού της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλίας με διαφορετικό ιστορικό εφαρμογών (από 0 έως 10 έτη, ανάλογα με το ζιζάνιοκτόνο). Η δειγματοληψία έγινε την άνοιξη του 2001 πριν από τη σπορά και σε βάθος έως 10 cm. Τα δείγματα ψιλοχωματίστηκαν, κοσκινίστηκαν (με κόσκινο διαμέτρου 4 mm) έτσι ώστε να απομακρυνθούν οι ξένες ύλες και τοποθετήθηκαν σε φυτοδοχεία μεγέθους 4kg. Στο εδαφοδείγμα κάθε φυτοδοχείου (3 επαναλήψεις) έγινε φόρτιση του αντίστοιχου ζιζανιοκτόνου σε δόσεις ίδιες με αυτές που χρησιμοποιούνται στη συνήθη γεωργική πρακτική (alachlor 2,88 kg δ.ο./ha, pendimethalin 1,32 kg δ.ο./ha και trifluralin 1,60 kg δ.ο./ha). Για τη μέτρηση των υπολειμμάτων στα εδάφη έγινε δειγματοληψία σε βάθος 0-10 cm, αμέσως πριν και μετά την εφαρμογή στις 0, 10, 20, 30, 60, 90, 120, 150 και 180 ημέρες. Η μέτρηση των υπολειμμάτων έγινε με τη μέθοδο της αέριας χρωματογραφίας (ανιχνευτής NPD). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στην περίπτωση του alachlor ο ρυθμός αποδόμησης του μάρτυρα (με μία μόνο εφαρμογή) ήταν αρκετά βραδύτερος σε σχέση με το ρυθμό αποδόμησης των άλλων 2 μεταχειρίσεων, χωρίς ωστόσο ο ρυθμός αποδόμησης της μεταχείρισης των 3 διαδοχικών εφαρμογών να διαφέρει από αυτόν της μεταχείρισης των 6 διαδοχικών εφαρμογών. Τα επίπεδα των υπολειμμάτων του μάρτυρα ήταν σημαντικά υψηλότερα σε σχέση με αυτά των μεταχειρίσεων των 3 και 6 διαδοχικών εφαρμογών στις δειγματοληψίες των 90, 120, 150 και 180 ημερών. Ο χρόνος ημιζωής του μάρτυρα (49 ημέρες) ήταν μεγαλύτερος σε σχέση με τον χρόνο ημιζωής των 2 άλλων μεταχειρίσεων ο οποίος κυμάνθηκε μεταξύ 32 και 34 ημερών. Στο pendimethalin, ο ρυθμός αποδόμησης του μάρτυρα ήταν αρκετά βραδύτερος σε σχέση με το ρυθμό αποδόμησης των 3 άλλων μεταχειρίσεων. Τα επίπεδα των υπολειμμάτων των μεταχειρίσεων των 2, 4 και 10 διαδοχικών εφαρμογών ήταν σημαντικά χαμηλότερα από τα επίπεδα των υπολειμμάτων του μάρτυρα από τις 90 ημέρες μέχρι και την τελευταία δειγματοληψία (180 ημέρες). Ο χρόνος ημιζωής του μάρτυρα (82,5 ημέρες) ήταν σημαντικά μεγαλύτερος από το χρόνο ημιζωής των μεταχειρίσεων των 2, 4 και 10 διαδοχικών εφαρμογών (55, 35 και 50 ημέρες αντίστοιχα). Στην περίπτωση του trifluralin, ο ρυθμός αποδόμησης του μάρτυρα ήταν σημαντικά ταχύτερος σε σχέση με το ρυθμό αποδόμησης των μεταχειρίσεων των 3, 4, 6 και 10 διαδοχικών εφαρμογών. Στις 2 τελευταίες δειγματοληψίες (150 και 180 ημέρες μετά την ενσωμάτωση του ζιζανιοκτόνου) το επίπεδο των υπολειμμάτων του μάρτυρα ήταν σημαντικά χαμηλότερο από το επίπεδο των υπολειμμάτων των 4 άλλων μεταχειρίσεων, τα επίπεδα, όμως, των υπολειμμάτων των μεταχειρίσεων των 3, 4, 6 και 10 διαδοχικών εφαρμογών δεν διέφεραν μεταξύ τους. Τέλος, ο χρόνος ημιζωής του μάρτυρα ήταν αρκετά μικρότερος (90 ημέρες) σε σχέση με το χρόνο ημιζωής των 4 άλλων μεταχειρίσεων ο οποίος κυμάνθηκε από 126 έως 147 ημέρες. Από τα αποτελέσματα φαίνεται ότι στην περίπτωση του alachlor και περισσότερο στην περίπτωση του pendimethalin προηγούμενες διαδοχικές εφαρμογές των ζιζανιοκτόνων επιταχύνουν το ρυθμό και χρόνο αποδόμησής τους. Αντίθετα, το φαινόμενο αυτό δεν παρατηρήθηκε με το trifluralin στο οποίο οι διαδοχικές εφαρμογές είχαν αθροιστικό αποτέλεσμα στα επίπεδα των υπολειμμάτων του στο έδαφος.