Μελέτη του βιολογικού κύκλου και της παθολογίας του ισοπόδου παρασίτου Ceratothoa oestroides (Risso, 1836) σε λαβράκι (Dicentrarchus labrax) και τσιπούρα (Sparus aurata) εκτρεφόμενα κάτω από πειραματικές συνθήκες

Abstract

Σκοπός της διατριβής αυτής είναι αφενός η μελέτη της εποχικότητας του ισοπόδου παρασίτου Ceratothoa oestroides (Risso, 1836), σε δύο διαφορετικές εκτροφές, στην περιοχή της Χίου και στην περιοχή του Αστακού και αφετέρου η μελέτη του βιολογικού κύκλου του ισοπόδου παρασίτου Ceratothoa oestroides (Risso, 1836), ο τρόπος εγκατάστασής του στο ξενιστή και η μελέτη της εποχικότητας του σε νεαρά εκτρεφόμενα άτομα τσιπούρας (Sparus aurata) και λαβρακιού (Dicentrarchus labrax) σε πειραματικά ενυδρεία. Στην εργασία αυτή, παρουσιάζονται ορισμένα γενικά στοιχεία που αφορούν τις υδατοκαλλιέργειες και τις γενικές παθολογικές καταστάσεις εκτρεφόμενων υδρόβιων οργανισμών και αναφέρονται στοιχεία που αφορούν τη βιβλιογραφική ανασκόπηση των παρασίτων των ιχθύων που βρέθηκαν στη μελέτη αυτή. Στη συνέχεια, γίνεται η παρουσίαση των υλικών και μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν, η εκτενής περιγραφή της μορφολογίας, επιδημιολογίας και παθολογίας των παρασίτων αυτών και η παράθεση των αποτελεσμάτων καθώς και η σχετική συζήτηση. Όσον αφορά την εποχικότητα, σε εκτρεφόμενα ψάρια πραγματοποιήθηκαν δειγματοληψίες από δυο μονάδες εκτροφής σε διαφορετικές τοποθεσίες. Σε κάθε μονάδα εξετάζονταν συνολικά 80 λαβράκια και 80 τσιπούρες σε κάθε δειγματοληψία. Από κάθε μονάδα λαμβάνονταν τέσσερις εποχιακές δειγματοληψίες και συνολικά πραγματοποιήθηκαν οκτώ δειγματοληψίες, οι οποίες διήρκησαν ένα χρόνο. Στην τσιπούρα το ισόποδο παράσιτο Ceratothoa oestroides βρέθηκε μόνο στην περιοχή του Αστακού σε ποσοστό 31,2%. παρουσιάζοντας το μεγαλύτερο ποσοστό μόλυνσης τους καλοκαιρινούς μήνες. Στο λαβράκι το παράσιτο βρέθηκε και στις δύο περιοχές σε ποσοστά 33,75% και 55,25% αντίστοιχα. Εδώ παρατηρήθηκε ότι το ποσοστό μόλυνσης στον Αστακό έφτασε στο μέγιστο την άνοιξη σε αντίθεση με την Χίο όπου τη μέγιστη τιμή την είχε το καλοκαίρι. Κατά τη διάρκεια του πειράματος αρχικά συλλέχθηκαν 10 εκτρεφόμενα λαβράκια εμπορεύσιμου μεγέθους (350-400 gr) μολυσμένα με θαλάσσια ψείρα από την περιοχή της Χίου και της Επιδαύρου, γενετικά ώριμες και έτοιμες να δώσουν νεαρά άτομα. Τα ενήλικα παράσιτα μαζί με τους ξενιστές τους φιλοξενήθηκαν σε ενυδρεία των 15 λίτρων, με νερό σταθερής αλατότητας (32-33%ο) και σε θερμοκρασία περιβάλλοντος (21-22 °C) μέχρι τη στιγμή που θα έδιναν τα νεαρά παράσιτα. Το χρονικό διάστημα παραμονής τους στο ενυδρείο ήταν 3 μήνες. Μετά από χρονικό διάστημα 3 μηνών, εμφανίστηκαν οι νεοεκκολαφθήσες προνύμφες των παρασίτων. Το στάδιο pulli II, το οποίο ήταν υπεύθυνο για τις περισσότερες αλλοιώσεις που παρατηρήθηκαν στα ψάρια και ιδιαίτερα στο λαβράκι, παρατηρήθηκε εφτά ημέρες μετά την εκκόλαψη. Διαπιστώθηκε ότι σε αυτό το στάδιο, τα παράσιτα κολυμπούσαν ελεύθερα στην επιφάνεια της στήλης του νερού. Στη φάση αυτή, 100 παράσιτα μεταφέρθηκαν σε 2 διαφορετικά ενυδρεία στα οποία επικρατούσαν οι ίδιες συνθήκες αλατότητας και θερμοκρασίας με το πρώτο και υπήρχαν ήδη υγιή νεαρά άτομα τσιπούρας (Sparus aurata) και λαβρακιού (Dicentrarchus labrax) βάρους 3-5 gr. Ο αριθμός των υγιών ψαριών ήταν 40 άτομα ανά ενυδρείο. Κατά τη διάρκεια του πειράματος πραγματοποιήθηκαν τέσσερις εβδομαδιαίες δειγματοληψίες των πέντε ατόμων ανά δείγμα για μακροσκοπική, παρασιτολογική και ιστοπαθολογική εξέταση με σκοπό την παρατήρηση των αλλοιώσεων που προκλήθηκαν από τα ισόποδα παράσιτα στους ξενιστές τους. Επιπλέον καταγράφηκαν οι θνησιμότητες που υπήρχαν και η τελική κατάληξη των παρασίτων μετά το θάνατο των ξενιστών τους. Από τα αποτελέσματα αποδείχθηκε ότι τα νεαρά άτομα του σταδίου pulli II του παρασίτου, ήταν αυτά που προκάλεσαν σοβαρές αλλοιώσεις και τελικά το θάνατο των νεαρών ψαριών της τσιπούρας (Sparus aurata) και του λαβρακιού (Dicentrarchus labrax). Η όλη διαδικασία από τη στιγμή της “εισβολής” των νεαρών παρασίτων μέχρι και την εγκατάστασή τους στη στοματική κοιλότητα διάρκεσε περίπου 2 ώρες. Μέσα σε μια εβδομάδα όλα τα ισόποδα είχαν εγκατασταθεί στη στοματική κοιλότητα των λαρβών της τσιπούρας (Sparus aurata) και του λαβρακιού (Dicentrarchus labrax). Τη δεύτερη εβδομάδα κιόλας άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα. Τα προσβεβλημένα ψάρια κολυμπούσαν γρήγορα και έτριβαν το σώμα τους στις επιφάνειες των ενυδρείων για να αποβάλλουν τα παράσιτα. Στο λαβράκι (.Dicentrarchus labrax), με την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων ακολούθησε και το μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας (56,25%), ενώ στην τσιπούρα το μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας παρατηρήθηκε την τρίτη εβδομάδα (52%), όπου η θνησιμότητα ήταν μαζική. Στο ενυδρείο με τα λαβράκια μέσα σε τέσσερις εβδομάδες τα παράσιτα είχαν καταφέρει να αφανίσουν όλους τους ξενιστές. Όσον αφορά την τύχη και κατάληξη των νεαρών παρασίτων που παρέμειναν χωρίς ξενιστή, αυτά κολυμπούσαν για 48 ώρες, στη συνέχεια έπεφταν στον πυθμένα με τα πόδια πάνω και μετά από 24 ώρες άρχισαν οι πρώτες θνησιμότητες. Τα ενήλικα παράσιτα που έδωσαν τα νεαρά pulli II μετά την απομάκρυνση των ξενιστών ψαριών και μετά από 24 ώρες βρέθηκαν νεκρά στον πυθμένα. Τέλος όσον αφορά την παθολογία τους, είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στην τσιπούρα οι ιστολογικές αλλοιώσεις ήταν πολύ λιγότερες και λιγότερο έντονες σε σχέση με αυτές που έχουν βρεθεί στο λαβράκι ακόμη και στα παρασιτικά στάδια pulli II.