Οι αθλητικές-αγωνιστικές αναφορές και η αντιμετώπιση του ανθρώπινου σώματος στο διδασκαλικό έργο του Αποστόλου Παύλου και του Μεγάλου Βασιλείου

Abstract

Το διδασκαλικό έργο του Αποστόλου Παύλου και του Μεγάλου Βασιλείου είναι πλούσιο σε αναφορές σχετικά με την άθληση και τη γενικότερη αντιμετώπιση του ανθρώπινου σώματος. Σκοπό της έρευνας αποτελεί η καταγραφή και μελέτη των αναφορών αυτών και η εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τη στάση των αγίων ως προς τα συγκεκριμένα ζητήματα. Επιπρόσθετο στόχο της έρευνας αποτελεί η γενίκευση των παραπάνω συμπερασμάτων ως προς τη θέση της νεοσύστατης Ορθόδοξης Εκκλησίας κατά τα πρώτα χρόνια της εμφάνισής της, εποχή στην οποία έδρασαν ο Απόστολος Παύλος κι ο Μ. Βασίλειος. Η έρευνα ακολουθεί τη μεθοδολογία των ιστορικών ερευνών. Πρωταρχική πηγή της αποτελεί ολόκληρο το συγγραφικό έργο των δυο αγίων. Δευτερεύουσες πηγές αποτελούν τα σχετικά συγγράμματα σύγχρονων θεολόγων και ιερωμένων, τα άρθρα επιστημονικών περιοδικών, τα πρακτικά συνεδρίων και η σχετική ξένη και ελληνική βιβλιογραφία. Από τη μελέτη των πηγών εξάγεται το συμπέρασμα πως τόσο ο Απόστολος Παύλος όσο κι ο Μ. Βασίλειος είχαν θετική στάση ως προς το ανθρώπινο σώμα. Το θεώρησαν ναό του Θεού και φυλακτήριο της ψυχής διδάσκοντας σεβασμό προς αυτό και κατακρίνοντας κάθε ακραία συμπεριφορά προς αυτό. Η σωματική φύση του ανθρώπου ταυτίστηκε με σαρκικά πάθη που οδηγούν στην αμαρτία, το σώμα όμως δεν κατηγορήθηκε ως υπεύθυνο. Τονίστηκε η ανάγκη επικράτησης της ψυχής έναντι των παθών. Η σωματική υγεία θεωρήθηκε ικανοποιητική κατάσταση για το σώμα ενώ η ασθένεια ως επιβλαβής. Από τις αθλητικές αναφορές συμπεραίνεται η γνώση των δυο αγίων για τις αγωνιστικές δραστηριότητες της εποχής και η αποδοχή της σωματικής γύμνασης. Η συχνή χρήση αθλητικών ορολογιών που προσδίδουν έμφαση στις μεγάλες θεολογικές αλήθειες αποκαλύπτει αποδοχή της άθλησης και των αγωνισμάτων, κυρίως σε θέματα εγκράτειας, επιμονής και αυταπάρνησης. Μελετώντας το διδασκαλικό έργο του Αποστόλου Παύλου και του Μ. Βασιλείου μπορούμε να καταλήξουμε πως η νεοσύστατη Εκκλησία δεν υπήρξε πολέμια του σώματος αλλά ανεκτική έναντι της άθλησής του.