Οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους να αντιμετωπίζουν προβλήματα συμπεριφοράς στο σχολείο

Abstract

Η εργασία αναφέρεται στις αντιλήψεις των ίδιων των εκπαιδευτικών σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητά τους στην αντιμετώπιση μαθητών με προβλήματα συμπεριφοράς. Αναλύεται η έννοια της επάρκειας του εαυτού (self - efficacy), όπως αυτή ορίζεται κυρίως με βάση την κοινωνιογνωστική θεωρία της μάθησης του Bandura. (Στην έρευνα διερευνούνται 3 παράμετροι, πρώτον, οι αιτιακές αποδόσεις της προβληματικής συμπεριφοράς στη τάξη, όπως αυτές αποδίδονται από τους εκπαιδευτικούς. Δεύτερον, ο τρόπος αντιμετώπισης στη τάξη των μαθητών με προβλήματα συμπεριφοράς από τους εκπαιδευτικούς , και τρίτον η αντίληψη που έχουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί για την επάρκειά τους στην αντιμετώπιση μαθητών με προβλήματα συμπεριφοράς στη τάξη τους.) Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, σε 100 εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που εργάζονται σε σχολεία του Βόλου και της Ν. Ιωνίας. Επιλέχθηκαν, ως δείγμα, τα σχολικά συγκροτήματα στο Βόλο και στη Νέα Ιωνία Μαγνησίας επειδή σ' αυτές τις σχολικές μονάδες συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών με πολλά χρόνια επαγγελματικής εμπειρίας. Λόγω των χρόνων εργασίας τους υπήρχε η δυνατότητα άσκησης μέρους των μελών του δείγματος και διευθυντικών καθηκόντων γεγονός που ενδιέφερε στην έρευνα ως παράγοντα διερεύνησης της αποτελεσματικότητας στη αντιμετώπιση των μαθητών με προβλήματα συμπεριφοράς. Δόθηκαν ερωτηματολόγια στα σχολικά συγκροτήματα της περιοχής αντίστοιχα με τον αριθμό των εκπαιδευτικών που υπηρετούσαν σ’ αυτά. Το ερωτηματολόγιο αποτελείται από. το α μέρος, που περιλαμβάνει τις δημογραφικές ερωτήσεις. Από τους ερωτηθέντες ζητήθηκαν οι ακόλουθες δημογραφικές πληροφορίες: Φύλο, μορφωτικό επίπεδο, χρόνια επαγγελματικής εμπειρίας και χρόνια άσκησης διευθυντικών καθηκόντων. Το β' μέρος, που διερευνά τρία μέρη: 1)τις αιτιακές αποδόσεις των εκπαιδευτικών για τα προβλήματα, συμπεριφοράς στη τάξη, 2) τις πρακτικές αντιμετώπισής τους και 3) την αυτοαντίληψη για την αποτελεσματικότητά τους. ο5 Από την αναφερόμενη στην εργασία βιβλιογραφία και από τα αποτελέσματα της έρευνας και των ερευνών που παρουσιάστηκαν διαφάνηκε η σημαντικότητα του παράγοντα της αυτό-αντίληψης των δασκάλων στην αποτελεσματικότητά τους ότι επιφέρει την αναγκαιότητα περαιτέρω διερεύνησης του προβλήματος. Η παρούσα εργασία προσπάθησε να εντοπίσει συσχετισμούς που επηρεάζουν αρνητικά ή θετικά την αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών στην αντιμετώπιση των προβλημάτων συμπεριφοράς στη πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αναλύοντας την έννοια της αυτό - αντίληψης για την αποτελεσματικότητα. Το φύλο είναι ένας παράγοντας που χρήζει να μελετηθεί και συσχετιστεί περισσότερο, όπως και η εκπαίδευση - επιμόρφωση και εξειδίκευση των εκπαιδευτικών σε θέματα προβλημάτων συμπεριφοράς. Ένας σημαντικός επίσης τομέας μπορεί να είναι η έννοια του ρόλου και της συμμετοχής του εκπαιδευτικού στις λειτουργίες του σχολείου - ως διευθυντής ή μόνο ως εκπαιδευτικός, ερευνώντας περισσότερο το θέμα του σχολείου ως οργάνωσης που επηρεάζει στο τομέα των προβλημάτων συμπεριφοράς. Επίσης και η συνεργασία με την οικογένεια και άλλους εμπλεκόμενους φορείς. Σε μία επιτυχή οργάνωση η κοινωνικοποίηση παράγει την αξιόπιστη απόδοση, καινοτομία και συνεργασία, υψηλότερα κίνητρο και ικανοποίηση, και χαμηλότερο κύκλο εργασιών. Υπάρχει ανάγκη για εκμάθηση - εκπαίδευση των δασκάλων για να χειριστούν τις συγκρούσεις που περιλαμβάνουν εκτός από τους μαθητές και των οικογενειών τους, τους διευθυντές και τους συναδέλφους. Άλλοι υπάλληλοι, όπως ο προϊστάμενος, οι διοικητές, σύμβουλοι, γονείς, συνάδελφοι, επόπτες, κ.λπ., μπορούν να είναι είτε ενισχύσεις είτε οδοφράγματα σε αυτά που ο ορισμένος εκπαιδευτικός θέλει να εφαρμόσει. Γι αυτό η πραγματικότητα είναι ότι οι περισσότερες εργασίες είναι αλληλοεξαρτώμενες, επομένως οι υπάλληλοι καλούνται φορές να πρέπει να πραγματοποιήσουν αυτό που άλλοι άνθρωποι στην ίδια οργάνωση μπορούν να είναι κλειδί για να γίνει αυτό αποτελεσματικό, ή μη αποτελεσματικό. Η διαχείριση όλων αυτών των αλληλεξαρτήσεων φαίνεται να είναι και αυτή μια σημαντική εστίαση και για την αποτελεσματικότητα των δασκάλων.