Πολωνία, η διαδικασία της μετάβασης : πολιτικές και αποτελέσματα

Abstract

Μετά την κατάρρευση του προηγούμενου καθεστώτος, η πολωνική οικονομία είχε τεράστια προβλήματα να αντιμετωπίσει, κυρίως τα άδεια κρατικά ταμεία, τον υπερπληθωρισμό και τις τεράστιες ελλείψεις σχεδόν σε όλα τα καταναλωτικά αγαθά. Η πρόκληση για τη νέα κυβέρνηση ήταν να τα καταφέρει απέναντι σε αυτά τα προβλήματα. Κατά την πρώτη φάση της οικονομικής της μετάβασης, η Πολωνία εφάρμοσε την μέθοδο της θεραπείας σοκ που βασιζόταν στο Washington Consensus. Από την πρώτη μέρα εφαρμογής του προγράμματος πραγματοποιήθηκε φιλελευθεροποίηση των τιμών σχεδόν σε όλα τα αγαθά. Επίσης, εφαρμόστηκε πρόγραμμα μακροοικονομικής σταθεροποίησης με περιοριστικές δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές. Το αποτέλεσμα ήταν να βυθιστεί η οικονομία σε βαθιά ύφεση. Κατά την περίοδο 1989-1991, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 19%, ενώ η ανεργία έφτασε περίπου το 13% στα τέλη του 1992. Οι παραπάνω εξελίξεις προκάλεσαν τη δυσφορία των πολιτών, με συνέπεια τη χαλάρωση των εν λόγω πολιτικών από τα μέσα του 1991. Κατά την περίοδο 1993-1997 συντελέσθηκε αλλαγή πολιτικής, ειδικά από το 1994 και ύστερα, όταν ο Kolodko ανέλαβε το Υπουργείο Οικονομικών. Ο νέος Υπουργός έδωσε βάρος στην εγκαθίδρυση των απαραίτητων θεσμών, όπως τη βελτίωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, τη δημιουργία του απαραίτητου νομικού πλαισίου που προστάτευε την οικονομική δραστηριότητα, και την προώθηση της εταιρικής διακυβέρνησης. Συνεχίστηκε η νομισματική χαλάρωση και η διαδικασία της σταδιακής ιδιωτικοποίησης, αφού πρώτα επετεύχθη η αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων μέσω της εταιρικής διακυβέρνησης. Τα αποτελέσματα των παραπάνω πολιτικών ήταν αξιοθαύμαστα. Πραγματοποιήθηκε τεράστια οικονομική μεγέθυνση, με ταυτόχρονη σταδιακή μείωση του πληθωρισμού και της ανεργίας. Πίσω από την οικονομική μεγέθυνση βρισκόταν η ραγδαία ανάπτυξη του νέου ιδιωτικού τομέα και η τεράστια αύξηση των εξαγωγών, καθώς και των άμεσων ξένων επενδύσεων. Το μεγαλύτερο επίτευγμα της Πολωνίας ήταν ότι κέρδισε την εμπιστοσύνη της διεθνούς κοινότητας. Ως αποτέλεσμα αυτού, το 1997 ήρθε η πρόσκληση από την Ευρωπαϊκή Ένωση για πλήρη ένταξη. Εκείνη την περίοδο, η Πολωνία αποτελούσε μία ανοιχτή, ημιανεπτυγμένη οικονομία της αγοράς, με προβλήματα μιας κανονικής οικονομίας.