Πολυκεντρική ανάπτυξη και αστικά δίπολα/ τρίπολα στην Ελλάδα : Η περίπτωση του τριπόλου Δράμα - Καβάλα - Ξάνθη

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά την μετάβαση από το ολιγοπολικό (ή ίσως μονοπολικό) μοντέλο αστικής οργάνωσης που είχε εμφανιστεί στη χώρα από τη δεκαετία του 1970 και είχε ως επίκεντρο την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, προς μία χωρική δομή διαπνεόμενη από τις αρχές της πολυκεντρικής ανάπτυξης σε διαπεριφερειακό και ενδοπεριφερειακό επίπεδο. Στην κατεύθυνση αυτή παρατίθενται οι αρχές, οι εξελίξεις και οι χωρικές διαπιστώσεις που έλαβαν χώρα -τόσο σε εθνική όσο και σε ευρωπαϊκή κλίμακα- και συνέβαλαν καταλυτικά στην προσπάθεια από πλευράς του εθνικού χωροταξικού σχεδιασμού για την επίτευξη ισόρροπης και αειφόρου αστικής ανάπτυξης. Στη συνέχεια πραγματοποιείται παρουσίαση/επισκόπηση του εθνικού συστήματος αστικής οργάνωσης, όπως προκύπτει από τις κατευθύνσεις του ΕΣΠΑ 2007 - 2013, του ΓΠΧΣΑΑ (2008) και των ΠΧΣΣΑΑ (2003) για τις 12 περιφέρειες της χώρας πλην της Αττικής, δίνοντας έμφαση στις προτεινόμενες αρχές τους σχετικά με τη νέα βιώσιμη χωρική οργάνωση της εθνικής επικράτειας. Η διερεύνησή τους καταλήγει στη διαπίστωση πως τα εν λόγω ντοκουμέντα διαπνέονται από τις αρχές της πολυκεντρικής ανάπτυξης, είτε προτείνοντας την ενδυνάμωση μεσαίων και μικρών αστικών κέντρων, είτε προωθώντας τη συνεργασία και συμπληρωματικότητα μεταξύ κοντινών πόλων (δίπολα/τρίπολα), με απώτερο στόχο την αναβάθμιση του ρόλου τους στην ευρύτερη περιοχή, τη βελτίωση της χωρικής τους οργάνωσης και την ενίσχυση της εδαφικής συνοχής. Τέλος μελέτη εστιάζει στην εξέταση του προτεινόμενου τριπόλου Δράμα - Καβάλα - Ξάνθη, ως μελέτης περίπτωσης, για να διαπιστωθεί ότι οι εμπλεκόμενοι πόλοι λειτουργούν συμπληρωματικά και εμφανίζουν σχέσεις συνεργασίας μεταξύ τους, οι οποίες όμως διαφέρουν τόσο στην ένταση όσο και στο περιεχόμενο. Οι εν λόγω σχέσεις, οι οποίες λόγω πολιτικών συγκυριών ή της απροθυμίας της τοπικής κοινωνίας, χαρακτηρίζονται ορισμένες φορές ως ανταγωνιστικές, πραγματικότητα που δύναται να αντιστραφεί μέσω της χωρικής τους βελτίωσης και της παροχής κατευθύνσεων για την ολοκληρωμένη οργάνωσή τους.