Εξέτασις μεταλλικών αντικειμένων του μυκηναϊκού νεκροταφείου Περατής

Abstract

Τά έκ κραμάτων χαλκού έξετασθέντα αντικείμενα τής Περατής θά παρήχθησαν κατά τούς εξής πιθανούς τρόπους: α) Τήξις χελωνών χαλκού καί κασσιτέρου, είσαγομένων έκ τού έξωτερικού είς ώρισμένας αναλογίας άναλόγως τής έπιθυμητής σκληρότητος καί αντοχής τού παραγο- μένου κράματος. β) Παραγωγή πρώτον χαλκού διά τής καμινείας έγχωρίων μεταλλευμάτων χαλκού καί κυρίως πυριτών, οί όποιοι πρό τής αναγωγής ύφίσταντο φρύξιν προς όξείδωσιν τών θειούχων ενώσεων είς οξείδια χαλκού. Έν συνεχεία τήξις τού, ώς ανωτέρω, ληφθέντος χαλκού μετά χελωνών είσαχθέντος κασσιτέρου. γ) Σύγχρονος καμινεία έγχωρίων μεταλλευμάτων χαλκού μετά είσαγομένων μεταλλευμάτων κασσιτέρου. δ) Έπανάτηξις παλαιών καί αχρήστων βρουνζίνων αντικειμένων, έγχωρίων καί ξένων, προς χύτευσιν νέων τοιούτων. II. Ή άναλυθεΐσα σκωρία περιεΐχεν 6,04% διοξείδιον τού κασσιτέρου (Sn02), πράγμα, τό όποιον συνηγορεί υπέρ τής τρίτης άπόψεως ώς προς τήν παραγωγήν βρούν- ζων, ήτοι τής συγχρόνου καμινείας μεταλλευμάτων χαλκού καί είσαγομένων μεταλλευμάτων κασσιτέρου. Τοΰτο δμως δεν αποκλείει δι’ αλλας περιπτώσεις καί την δεντέραν άποψιν, δηλ. τής προσθήκης μεταλλικού κασσιτέρου. Τέλος πολλά έκ τών βρουνζίνων αντικειμένων πιθανόν νά είσήγοντο έκ τής Μέσης ’Ανατολής, μετά τής όποιας ΰπήρχεν αρκετά άνεπτυγμένον εμπόρων. III. Ή χημική άνάλυσις έδειξεν, ότι το δοκίμων τοϋ τάφου 5, το όποιον άνήκεν είς τεμάχων βελόνης, ήτο αρκετά σκληρόν, καθ’όσον περιείχε 16,46% κασσίτερον. Είναι βέβαιον, ότι ή διαμόρφωσις τής βελόνης θά έγινε διά μηχανικής κατεργασίας εν θερμφ, διότι κράμα τοιαύτης μεγάλης περιεκτικότητος εις κασσίτερον καθίσταται εύθραυστον κατά την εν ψυχρώ κατεργασίαν (είκ. 1). Τά άλλα κράματα είναι συνήθεις βροΰνζοι, έκτος τοϋ δείγματος τοϋ τάφου 12, τό όποιον περιέχει 99,24% χαλκόν. Ή σχετικώς υψηλή περιεκτικότης εις αρσενικόν (0,54 %) καί σίδηρον (0,48 %) δεικνύει, ότι αί χρησιμοποιηθεισαι πρώται ΰλαι παραγωγής χαλκοϋ ήσαν πυρΐται. IV. Τό σιδηροϋν άντικείμενον δεν προέρχεται έκ μετεωριτών, διότι δεν περιέχει καθόλου νικέλων, μαγγάνων ή κοβάλτων. Ή έλλειψις μαγγανίου καί ή υψηλή περιεκτικότης είς θειον καί φώσφορον δεικνύει, ότι τοϋτο προήλθε διά τής αναγωγής πλουσίου μεταλλεύματος σιδήρου τή βοήθεια ξυλάνθρακος, ως καυσίμου καί αναγωγικού. Τό περιεχόμενον πυριτών θά ήτο μάλλον πυριτικόν έγκλεισμα, προερχόμενον έκ τής παγιδεύσεως υπό τοϋ μετάλλου σκωρίας κατά τήν καμινείαν καί όχι έλεύθερον πυριτών. Αί χαμηλαί θερμοκρασίαι, τάς όποιας έπετύγχανον, δεν ήσαν άρκεται νά έξασφαλίσουν τήν ίσχυρώς ένδόθερμον άντίδρασιν αναγωγής τοϋ διοξειδίου τοϋ πυριτίου (SiOL,) προς πυριτών (Si), όπως γίνεται σήμερον είς τήν υψικάμινον.