Business Improvement Districts: προοπτικές και προβληματισμοί με αφορμή τη διαμόρφωση Ανοιχτών Κέντρων Εμπορίου
Επιτομή
Οι εμπορικές συνοικίες των πόλεων που υπήρξαν διαχρονικά παραδοσιακά κέντρα οικονομικής και κοινωνικής ζωής βρέθηκαν σε αντιπαράθεση με κτήρια «Εμπορικών Κέντρων» τα οποία προσφέρουν προστατευμένο περιβάλλον για κατανάλωση και διαθέτουν την ικανότητα να διαμορφώνουν νέες κεντρικότητες για τις αστικές περιοχές. Στην προσπάθεια αναβάθμισης των παραδοσιακών εμπορικών δρόμων στις Ελληνικές πόλεις, γνώρισε πρόσφατα τη δημοσιότητα η ιδέα της διαμόρφωσης «Ανοιχτών Κέντρων Εμπορίου» με την οργάνωση των μεμονωμένων εμπορικών καταστημάτων μιας χωρικής ενότητας. Η προσέγγιση αυτή προσιδιάζει στα προγράμματα Business Improvement Districts (BIDs) που
μετά από ευρεία εφαρμογή στη βόρεια Αμερική γνωρίζουν άνθηση και στην Ευρώπη. Αφορούν, μεταξύ άλλων, στην άμεση εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στην αναβάθμιση, συντήρηση και διαχείριση του δημόσιου χώρου και της συνολικής εικόνας των εμπορικών δρόμων μέσα από αυτοχρηματοδοτούμενα σχήματα. Στόχος τους είναι με τη χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα οι εμπορικοί δρόμοι να γίνουν θελκτικότεροι και ασφαλέστεροι για τους καταναλωτές. Καλύπτεται εν μέρει η ανάγκη διεξόδου στις επενδυτικές πρωτοβουλίες του
ιδιωτικού τομέα για την αναβάθμιση και συντήρηση του αστικού εξοπλισμού αλλά ταυτόχρονα διαμορφώνεται ένα πλαίσιο αμφισβήτησης του χαρακτήρα του δημόσιου χώρου.
Η εξασφάλιση του σχετικού πλαισίου και των κατάλληλων κινήτρων στην Ελλάδα για την συμμετοχή των ιδιωτών στη χρηματοδότηση και διαχείριση δράσεων για το αστικό περιβάλλον φαίνεται καταρχήν επιθυμητή σε μια ιστορική συγκυρία κατά την οποία η δυνατότητα της αμιγώς δημόσιας χρηματοδότησης βαίνει μειούμενη. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η εφαρμογή του προγράμματος BIDs σε πόλεις της Γερμανίας. Αναλύονται το θεσμικό πλαίσιο, τα σχήματα που διαμορφώθηκαν και οι διαδικασίες υλοποίησης των δράσεων, διατυπώνονται προβληματισμοί και προϋποθέσεις για τη χρήση νεοφιλελεύθερων εργαλείων διαχείρισης στο δημόσιο χώρο εντός του πλαισίου που έχουν διαμορφώσει τα
σύγχρονα καταναλωτικά πρότυπα που δεν άφησαν ανεπηρέαστο τον τρόπο που βιώνεται η αστική εμπειρία στις πόλεις της Δύσης.Οι εμπορικές συνοικίες των πόλεων που υπήρξαν διαχρονικά παραδοσιακά κέντρα οικονομικής και κοινωνικής ζωής βρέθηκαν σε αντιπαράθεση με κτήρια «Εμπορικών Κέντρων» τα οποία προσφέρουν προστατευμένο περιβάλλον για κατανάλωση και διαθέτουν την ικανότητα να διαμορφώνουν νέες κεντρικότητες για τις αστικές περιοχές. Στην προσπάθεια αναβάθμισης των παραδοσιακών εμπορικών δρόμων στις Ελληνικές πόλεις, γνώρισε πρόσφατα τη δημοσιότητα η ιδέα της διαμόρφωσης «Ανοιχτών Κέντρων Εμπορίου» με την οργάνωση των μεμονωμένων εμπορικών καταστημάτων μιας χωρικής ενότητας. Η προσέγγιση αυτή προσιδιάζει στα προγράμματα Business Improvement Districts (BIDs) που
μετά από ευρεία εφαρμογή στη βόρεια Αμερική γνωρίζουν άνθηση και στην Ευρώπη. Αφορούν, μεταξύ άλλων, στην άμεση εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στην αναβάθμιση, συντήρηση και διαχείριση του δημόσιου χώρου και της συνολικής εικόνας των εμπορικών δρόμων μέσα από αυτοχρηματοδοτούμενα σχήματα. Στόχος τους είναι με τη χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα οι εμπορικοί δρόμοι να γίνουν θελκτικότεροι και ασφαλέστεροι για τους καταναλωτές. Καλύπτεται εν μέρει η ανάγκη διεξόδου στις επενδυτικές πρωτοβουλίες του
ιδιωτικού τομέα για την αναβάθμιση και συντήρηση του αστικού εξοπλισμού αλλά ταυτόχρονα διαμορφώνεται ένα πλαίσιο αμφισβήτησης του χαρακτήρα του δημόσιου χώρου.
Η εξασφάλιση του σχετικού πλαισίου και των κατάλληλων κινήτρων στην Ελλάδα για την συμμετοχή των ιδιωτών στη χρηματοδότηση και διαχείριση δράσεων για το αστικό περιβάλλον φαίνεται καταρχήν επιθυμητή σε μια ιστορική συγκυρία κατά την οποία η δυνατότητα της αμιγώς δημόσιας χρηματοδότησης βαίνει μειούμενη. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η εφαρμογή του προγράμματος BIDs σε πόλεις της Γερμανίας. Αναλύονται το θεσμικό πλαίσιο, τα σχήματα που διαμορφώθηκαν και οι διαδικασίες υλοποίησης των δράσεων, διατυπώνονται προβληματισμοί και προϋποθέσεις για τη χρήση νεοφιλελεύθερων εργαλείων διαχείρισης στο δημόσιο χώρο εντός του πλαισίου που έχουν διαμορφώσει τα
σύγχρονα καταναλωτικά πρότυπα που δεν άφησαν ανεπηρέαστο τον τρόπο που βιώνεται η αστική εμπειρία στις πόλεις της Δύσης.