Καταγραφή και αξιολόγηση της προπονητικής συμπεριφοράς προπονητών καλαθοσφαίρισης εθνικών κατηγοριών μέσω συστηματικής παρατήρησης

Abstract

Η εξερεύνηση της προπονητικής συμπεριφοράς, θα αποτελεί πάντα ενδιαφέρον καθώς ο ρόλος του προπονητή είναι τόσο περίπλοκος και μπορεί να επηρεάσει την αθλητική απόδοση. Ο σκοπός της παρούσης διατριβής ήταν αφενός η αξιολόγηση της προπονητικής συμπεριφοράς επαγγελματιών προπονητών καλαθοσφαίρισης και αφετέρου η εξέταση τυχόν διαφορών μεταξύ των αντιλήψεων των προπονητών, των αθλητών και ενός ανεξάρτητου παρατηρητή σχετικά με την προπονητική συμπεριφορά. Επιμέρους σκοπός ήταν η σύγκριση των αντιλήψεων προπονητικής συμπεριφοράς μεταξύ των αθλητών ενός καταξιωμένου προπονητή και των υπόλοιπων αθλητών των άλλων προπονητών της Αι ανδρών, στην Ελλάδα. Βιντεοσκοπήθηκαν τριάντα προπονήσεις 10 επαγγελματικών ομάδων της Aj ανδρών καθώς ηχογραφήθηκαν με ασύρματο μικρόφωνο οι φωνές των προπονητών. Χρησιμοποιήθηκε η Ελληνική εκδοχή του Coaching Behavior Assessment System (CBAS, Smith, Smoll & Hunt, 1977) για να καταγραφούν 12 προπονητικές συμπεριφορές μέσω συστηματικής παρατήρησης. Επίσης, χρησιμοποιήθηκε και η κλίμακα CBAS - Perceived Behavior Scale (CBAS-PBS, Smith, Smoll & Curtis, 1978) για την αποτύπωση των αντιλήψεων, σχετικά με την προπονητική συμπεριφορά, 142 αθλητών και 12 προπονητών. Η αξιοπιστία και των δυο οργάνων, κυμάνθηκε σε ικανοποιητικά επίπεδα. Μεγάλο ποσοστό των καταγεγραμμένων συμπεριφορών των επαγγελματιών προπονητών αφορούσε τη γενική τεχνική οδηγία (42.3 %), τη θετική ενίσχυση (15.2 %) και την οργάνωση της προπόνησης (14.5 %). Οι προπονητές ανέφεραν πως συχνά χρησιμοποιούσαν συμπεριφορές εκφράζοντας υποστήριξη, ενθάρρυνση και διορθωτικές οδηγίες μετά από λάθη και σπάνια επιδείκνυαν συμπεριφορές τιμωρίας, αγνόησης λάθους και αδυναμίας να προσφέρουν ενίσχυση μετά από επιθυμητές συμπεριφορές. Οι αθλητές όμως δεν αντιλαμβανόταν τις συμπεριφορές των IV προπονητών τους τόσο υποστηρικτικές, όσο οι ίδιοι οι προπονητές ισχυρίστηκαν. Η παρατήρηση έδειξε πως οι αντιλήψεις των αθλητών δεν ήταν αντικειμενικές στις κατηγορίες θετική ενθάρρυνση και έλλειψη ενίσχυσης. Επίσης διαφορές προέκυψαν μεταξύ παρατήρησης, προπονητών και αθλητών στην ενθάρρυνση μετά από λάθος, στην τιμωρία και στην σωφρονιστική τεχνική οδηγία, όπου οι συμπεριφορές αυτές καταγράφηκαν σε λιγότερη συχνότητα από ότι αθλητές και οι προπονητές τους αντιλαμβανόταν. Η προπονητική συμπεριφορά του καταξιωμένου προπονητή, διέφερε στατιστικά σημαντικά από τη συμπεριφορά των άλλων προπονητών της Αι, στις 11 από τις 12 κατηγορίες και είχε ακραίες τιμές στις οχτώ από αυτές, σύμφωνα πάντα με τις αντιλήψεις των αθλητών. Τα αποτελέσματα της παρούσης έρευνας προσκομίζουν αποδεικτικά στοιχεία πως οι επαγγελματίες προπονητές στο ανώτατο επίπεδο πρέπει να αναπτύξουν την αυτογνωσία όσον αφορά την προπονητική συμπεριφορά που παρουσιάζουν. Επιπλέον, προτείνεται τα αποτελέσματα από την παρούσα μελέτη να ληφθούν υπόψη για το σχεδίασμά αποτελεσματικών προγραμμάτων εκπαίδευσης παρέμβασης των προπονητών.