Μελέτη της ανθεκτικότητας της αφίδας Myzus persicae (Hemiptera:Aphididae) σε διάφορα εντομοκτόνα με τη μέθοδο της στιγμιαίας εμβάπτισης

Abstract

Η ροδακινιά, ο καπνός και άλλα σολανώδη φυτά αποτελούν σημαντικές και προσοδοφόρες καλλιέργειες για την Ελλάδα με τις καλλιεργούμενες εκτάσεις για το 2002 να καλύπτουν τα 42.400 και 57.770 εκτάρια, αντίστοιχα. Ένας από τους σοβαρότερους εχθρούς της ροδακινιάς και ο σημαντικότερος του καπνού στην Ελλάδα είναι η αφίδα Myzus persicae (Sulzer) (Hemiptera, Aphididae), ένα εξαιρετικά πολυφάγο είδος που προσβάλλει περισσότερα από 400 είδη φυτών. Η υψηλή ικανότητα αναπαραγωγής των αφίδων και ο σύντομος βιολογικός τους κύκλος (επιτρέποντας μεγάλο αριθμό γενεών ετησίως) αποτελούν χαρακτηριστικά της οικολογίας του που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την εφαρμογή των κατάλληλων στρατηγικών αντιμετώπισης. Είναι έντομο που έχει αναπτύξει διάφορους μηχανισμούς ανθεκτικότητας σε εντομοκτόνα εδώ και πολλά χρόνια με εντονότερα τα προβλήματα τα τελευταία 20 χρόνια. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται να γίνει κατανοητή από όλους η αναγκαιότητα ορθολογικής χρήσης των εντομοκτόνων ώστε να διαφυλαχθεί η αποτελεσματικότητα των πολύτιμων χημικών προϊόντων. Η ανάγκη διατήρησης του πληθυσμού κάτω από το επίπεδο οικονομικής ζημίας, που επιτάσσει το μεγάλο αριθμό εφαρμογών, δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για ανάπτυξη ανθεκτικότητας καθώς και αποτυχία ελέγχου τους (Welling et al. 1989). Το είδος αυτό έχει αναπτύξει τρεις μηχανισμούς ανθεκτικότητας. Σύμφωνα με τον πρώτο, παρουσιάζεται υπερπαραγωγή μιας καρβοξυλεστεράσης υπεύθυνης για την αποτοξικοποίηση της εντομοκτόνου ουσίας, γνωστή ως Ε4 ή FE4, η οποία δεσμεύει ή διασπά το μόριο της ουσίας. Οι άλλοι δύο μηχανισμοί βασίζονται σε αλλαγή του στόχου δράσης- Τροποποιημένη ακετυλοχολινεστεράση (AchE) και Knockdown (Kdr). Σκοπός της εργασίας ήταν η μελέτη ανίχνευσης ανθεκτικότητας σε εντομοκτόνα και ο βαθμός στον οποίο αυτή εμφανίζεται. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν είναι της «ταχείας εμβάπτισης» (dip test) και της «τοπικής εφαρμογής» Για τη μέθοδο της τοπικής εφαρμογής, εξετάστηκαν 168 κλώνοι αφίδων από καλλιέργεια καπνού Nicotiana tabacum L. (Solanaceae) και ροδακινιάς Primus persica L. (Rosaceae) Για τη μέθοδο της ταχείας εμβάπτισης συλλέχθηκαν 41 πληθυσμοί αφίδων από καλλιέργεια καπνού Nicotiana tabacum L. (Solanaceae) και ροδακινιάς Prunus persica L. (Rosaceae) και εξετάστηκαν. Σχετικά με την καλλιέργεια του καπνού συλλέχθηκαν επτά πληθυσμοί από Μελίκη, τρεις από Κατερίνη, τρεις από Αμφίκλεια, πέντε από Καρδίτσα και τρεις από Ναύπλιο. Όσον αφορά τη ροδακινιά συλλέχθηκαν δώδεκα πληθυσμοί από Μελίκη, δύο από Βελεστίνο και τέλος έξι από Λεχώνια. Οι δόσεις που εφαρμόστηκαν ποικίλουν για κάθε εντομοκτόνο. Χρησιμοποιήθηκαν τα εντομοκτόνα imidacloprid, methamidophos, pirimicarb, bifenthrin, deltamethrin και DDT. Μετά τη μεταχείριση, τα έντομα διατηρούνταν σε θερμοκρασία 17°C και φωτοπερίοδο L16:D8 για τη μέθοδο της ταχείας εμβάπτισης, ενώ για τη μέθοδο της τοπικής εφαρμογής σε θερμοκρασία 23°C και φωτοπερίοδο L16:D8. Η θνησιμότητα υπολογιζόταν μετά από την παρέλευση 24 ωρών και για το imidacloprid μετά από 48 ώρες. Τα αποτελέσματα του πειράματος επιβεβαίωσαν για ακόμη μία φορά την ανάπτυξη ανθεκτικότητας στα οργανοφωσφορικά, καρβαμιδικά και λιγότερο στα πυρεθροειδή και νεονικοτινοειδή εντομοκτόνα Ο λόγος ανθεκτικότητας (RR) ο οποίος εκφράστηκε ως προς τον κλώνο με τη μικρότερη μέση θανατηφόρα συγκέντρωση (LC50) χωρίς όμως αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και ευαίσθητος, παρουσίασε διακύμανση για το methamidophos από 1-22 στην καλλιέργεια της ροδακινιάς και 5-25 στην καλλιέργεια του καπνού. Ανάλογα, στο pirimicarb κυμάνθηκαν από 1-47 και 10-89 αντίστοιχα. Στο πυρεθροειδές bifenthrin ο λόγος ανθεκτικότητας κυμάνθηκε από 1-15 στη ροδακινιά και 14-29 στον καπνό, ανάλογα για το deltamethrin 1-60 στη ροδακινιά και 9-74 στον καπνό. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την εφαρμογή imidacloprid είναι αρκετά ενδιαφέροντα αφού ο λόγος ανεκτικότητας (RR) λαμβάνει τιμές από 0,53 στη ροδακινιά και 1-8 στον καπνό.